การแปรรูปสัตว์น้ำ
By: R. Paul Singh
Distinguished Professor of Food Engineering
Department of Biological and Agricultural Engineering
Department of Food Science and Technology
University of California, Davis, California
George M. Pigott
Professor and Director
Institute for Food Science and Technology
University of Washington, Seattle
โดยทั่วไป คำว่า “Fish” ใช้อธิบายถึงสัตว์น้ำที่บริโภคได้ อาทิ สัตว์น้ำที่มีครีบ (เช่น ปลา) สัตว์น้ำในกลุ่มมอลลัซค์ (เช่น หอย หอยนางรม) และสัตว์น้ำเปลือกแข็ง (เช่น ปู กุ้งมังกร) สัตว์น้ำที่จับได้จากทะเลและเพาะเลี้ยงในน้ำจืดเป็นแหล่งอาหารของมวลมนุษยชาติมาอย่างยาวนานก่อนที่จะมีการบันทึกในประวัติศาสตร์เสียอีก
การแช่เย็น
สัตว์น้ำที่ถูกจับขึ้นมาจากแหล่งน้ำใหม่ๆ ต้องเก็บรักษาไว้ในสภาวะอุณหภูมิต่ำทันที เช่น ดองในน้ำแข็ง หรือแช่ในน้ำทะเลที่มีอุณหภูมิต่ำ การแช่เย็นช่วยชะลอการเติบโตของเชื้อจุลินทรีย์ที่มีอยู่ในตัวสัตว์น้ำ และยับยั้งปฏิกิริยาต่างๆ ของเอนไซม์ ทั้งนี้ หากเทียบกับสัตว์ที่อาศัยอยู่บนบก สัตว์น้ำจะมีอุณหภูมิร่างกายต่ำกว่า มีลักษณะเนื้อสัมผัสที่อ่อนนุ่มกว่า ทั้งยังมีเนื้อเยื่อเกี่ยวพันน้อยกว่า สัตว์น้ำจึงมีโอกาสที่จะปนเปื้อนเชื้อจุลินทรีย์และโครงสร้างเสื่อมสภาพได้ง่ายกว่า
การเตรียมก่อนการแปรรูป
การเตรียมก่อนการแปรรูปเป็นการเตรียมวัตถุดิบเพื่อนำไปแปรรูปในขั้นตอนต่อไป โดยมักดำเนินการบนเรือ หรือโรงงานที่ตั้งอยู่บนชายฝั่งทะเล ขั้นตอนนี้ยังรวมไปถึงการตรวจสอบ การล้าง การคัดเลือก การคัดขนาด และการแล่
การแปรรูปสัตว์น้ำ
4 ขั้นตอนพื้นฐานของการแปรรูปสัตว์น้ำ ได้แก่ การให้ความร้อน การแช่เยือกแข็ง การควบคุมค่าวอเตอร์แอคทิวิตี (โดยการอบแห้ง หรือเติมวัตถุเจือปนอาหาร) และการฉายรังสี ขั้นตอนต่างๆ เหล่านี้จะช่วยยืดอายุการเก็บรักษาสัตว์น้ำได้ เนื่องจากไปยับยั้งกลไกที่ทำให้อาหารเน่าเสียและเสื่อมสภาพ อย่างไรก็ตามขั้นตอนเหล่านี้ก็ส่งผลกระทบต่อคุณค่าทางโภชนาการของผลิตภัณฑ์สุดท้ายด้วย
The word fish is commonly used to describe all forms of edible finfish, mollusks (e.g., clams and oysters), and crustaceans (e.g., crabs and lobsters) that inhabit an aquatic environment. Fish from the marine and freshwater bodies of the world have been a major source of food for humankind since before recorded history.
Chilling
Harvested fish must be immediately stored in a low-temperature environment such as ice or refrigerated seawater. This chilling process slows the growth of microorganisms that live in fish and inhibits the activity of enzymes. Because fish have a lower body temperature, softer texture, and less connective tissue than land animals, they are much more susceptible to microbial contamination and structural degradation.
Pre-processing
Pre-processing of fish prepares the raw material for final processing. It is often performed on shipboard or in a shore-based plant and includes such operations as inspection, washing, sorting, grading, and butchering of the harvested fish.
Final Processing of Fish
The four basic procedures used in the final processing of fish products are heating, freezing, controlling water activity (by drying or adding chemicals), and irradiating. All these procedures increase the shelf life of the fish by inhibiting the mechanisms that promote spoilage and degradation. Each of these procedures also has an effect on the nutritional properties of the final product.