Page 59 - FoodFocusThailand No.202 January 2023

STRONG QC&QA

ไฮโดรไลเซทจากจ้�งหรีด กรณีีนี้ี�ข้้อมููลการบร้โภคแตกต่างกันี้ในี้แต่ละ Compendium of Food Additive Specifications ผู้ข้ออนีุ้ญาตจะต้อง
ประเทศโดยประเทศไทยมูีประวััต้การบร้โภคแมูลงที�ก้นี้ได้ (Edible ย่�นี้เอกสารหลักฐานี้เพื่้�มูเต้มูเกี�ยวักับเอนี้ไซมู์ให้หนี้่วัยประเมู้นี้ด้านี้ควัามู
insects) เป็นี้อาหารในี้รูปแบบข้องแมูลงทั�งตัวัมูาอย่างยาวันี้านี้เพื่่�อเป็นี้ ปลอดภัยเพื่่�อพื่้จารณีา
แหล่งข้องโปรตีนี้ มูีหลักฐานี้ทางวั้ชาการที�เช่�อถื่อได้สนี้ับสนีุ้นี้วั่าจ้�งหรีด ข้้อมููลประกอบการพิิจารณาด้้านความูปลอด้ภััยข้องผลิตภััณฑ์์
มูีประวััต้การบร้โภคมูาอย่างยาวันี้านี้เก้นี้ 15 ปี ตั�งแต่อดีตจนี้ถืึงปัจจุบันี้ การย่�นี้ข้้อมููลเพื่่�อให้หนี้่วัยประเมู้นี้ด้านี้ควัามูปลอดภัยพื่้จารณีากรณีี

ระบุในี้ Edible insects: future perspectives for food and feed ผล้ตภัณีฑ์์เข้้าข้่ายอาหารใหมู่ประกอบด้วัย 2 ส่วันี้ ค่อ 1) ข้้อมููลคุณีภาพื่
security (FAO, 2013) ประเทศไทยเร้�มูมูีการทำาฟาร์มูจ้�งหรีดมูาตั�งแต่ มูาตรฐานี้วััตถืุด้บและผล้ตภัณีฑ์์ 2) ข้้อมููลการประเมู้นี้ควัามูปลอดภัย
ปี พื่.ศ. 2540 จนี้ถืึงปัจจุบันี้มูากกวั่า 20,000 ฟาร์มู ทั�งนี้ี�องค์การอาหาร ข้องส่วันี้ประกอบที�ต้องการประเมู้นี้รายละเอียดสามูารถืดูจากประกาศ
และเกษตรแห่งสหประชาชาต้ (FAO) ส่งเสร้มูให้คนี้ทั�วัโลกบร้โภคแมูลง กระทรวังสาธารณีสุข้ (ฉบับที� 376) พื่.ศ. 2559 เร่�อง อาหารใหมู่ (Novel
ก้นี้ได้เพื่่�อเป็นี้แหล่งโปรตีนี้เพื่ราะคาดการณี์วั่าในี้ปี พื่.ศ. 2593 ประชากร foods) ทั�งนี้ี�ข้้อมููลด้านี้ควัามูปลอดภัยเป็นี้ส้�งสำาคัญเนี้่�องจากวััตถืุด้บไมู่
โลกจะเพื่้�มูข้ึ�นี้จากเด้มูอีกประมูาณี 1,600 – 2,000 ล้านี้คนี้ อาจเก้ด เคยถืูกบร้โภคเป็นี้อาหารมูาก่อนี้ในี้อดีตหร่อกระบวันี้การผล้ตมูีการใช้
ปัญหาการข้าดแคลนี้อาหารข้ึ�นี้ สำาหรับประเทศไทยได้มูีการพื่้จารณีา เทคโนี้โลยีหร่อสารช่วัยในี้กระบวันี้การผล้ตที�ไมู่เคยได้รับอนีุ้ญาตมูาก่อนี้
อนีุ้ญาตจำาหนี้่ายแมูลงเป็นี้ผล้ตภัณีฑ์์แปรรูปพื่ร้อมูบร้โภค เช่นี้ ดักแด้ ผู้ข้ออนีุ้ญาตจึงต้องส่งข้้อมููลให้หนี้่วัยประเมู้นี้พื่้จารณีาด้านี้ควัามู
รองศาสตราจารย์์ ดร.ชนิิพรรณ บุุตรย์่� ไหมูบรรจุกระป๋อง หร่อหนี้อนี้ไมู้ไผ่ทอด แต่สำาหรับสหภาพื่ยุโรป (EU) ปลอดภัยประกอบด้วัย ข้้อมููลการประเมู้นี้ควัามูปลอดภัยจากหนี้่วัยงานี้
Assoc. Prof. Chaniphun Butryee, Ph.D. พื่้จารณีาให้แมูลงทั�งตัวัและส่วันี้ที�มูาจากแมูลง (Whole insects and ประเมู้นี้ที�เป็นี้สากล (กรณีีเคยข้ออนีุ้ญาตจำาหนี้่ายแล้วัในี้ต่างประเทศ)
Institute of Nutrition
Mahidol University their preparations) เป็นี้อาหารใหมู่ (Novel foods) โดยต้องมูีการ การทดสอบควัามูเป็นี้พื่้ษต่อหนี้่วัยพื่ันี้ธุกรรมู (Genotoxicity testing)
Thailand Risk Assessment Center
ประเมู้นี้ควัามูปลอดภัยภายใต้ Regulation (EU) 2015/2283 ก่อนี้ย่�นี้ การศึกษาพื่้ษวั้ทยาในี้สัตวั์ทดลอง ได้แก่ พื่้ษเฉียบพื่ลันี้ (Acute toxicity
เอกสาร Novel Food Application ต่อ European Commission ทั�งนี้ี� testing) และพื่้ษกึ�งเร่�อรัง (Sub-chronic toxicity testing) หร่อพื่้ษเร่�อรัง
เนี้่�องจาก EU กำาหนี้ดวั่าประวััต้การบร้โภคต้องเป็นี้การบร้โภคในี้กลุ่มู (Chronic toxicity testing) ซึ�งการทดสอบดังกล่าวัควัรปฏิ้บัต้ตามู
สหภาพื่ยุโรป แต่อย่างไรก็ตามูยังไมู่พื่บประวััต้การบร้โภคในี้รูปแบบ มูาตรฐานี้สากล เช่นี้ OECD หร่อจากห้องปฏิ้บัต้การที�ได้รับการรับรอง
โปรตีนี้ไฮโดรไลเซท (Hydrolysate protein) ข้องจ้�งหรีด ทั�งนี้ี�ปัจจุบันี้ Good Laboratory Practice (GLP) หร่อรายงานี้การวั้จัยทางคล้นี้้ก
ผู้ผล้ตอาหารจำาพื่วักโปรตีนี้ไฮโดรไลเซทจากแมูลงเพื่่�อเป็นี้แหล่งโปรตีนี้ (Clinical study) เพื่่�อนี้ำามูาพื่้จารณีากำาหนี้ดข้นี้าดบร้โภคที�ปลอดภัย
ยังมูีข้้อสงสัยวั่าผล้ตภัณีฑ์์ที�พื่ัฒนี้าข้ึ�นี้นี้ั�นี้เข้้าข้่ายอาหารใหมู่ (Novel ค่อ Acceptable Daily Intake (ADI) ข้องผล้ตภัณีฑ์์ นี้อกจากนี้ี�

foods) หร่อไมู่ จึงข้อแสดงดังภาพื่ที� 2 เพื่่�อควัามูเข้้าใจ หนี้่วัยประเมู้นี้จะพื่้จารณีาข้้อควัามูเต่อนี้และคำาแนี้ะนี้ำาในี้การบร้โภค
เพื่่�อควัามูปลอดภัยข้องผู้บร้โภคโดยเฉพื่าะกลุ่มูเสี�ยง

สรุปประเด้็นข้้อพิิจารณาด้้านความูปลอด้ภััยข้องอาหาร
ทางการแพิทย์และอาหารวัตถุุประสงค์พิิเศษ
• พื่้จารณีารายละเอียดตามูประกาศกระทรวังสาธารณีสุข้ ฉบับที�
238 พื่.ศ. 2544 เร่�อง อาหารมูีวััตถืุประสงค์พื่้เศษ
• กรณีีวััตถืุด้บเข้้าข้่ายอาหารใหมู่ (Novel foods) ต้องผ่านี้การ
ประเมู้นี้ควัามูปลอดภัยจากหนี้่วัยประเมู้นี้ควัามูปลอดภัยอาหารใหมู่ที�
อย. ยอมูรับ สำาหรับข้้อมููลควัามูปลอดภัยเพื่่�อกำาหนี้ดข้นี้าดบร้โภคที�
ปลอดภัย (Acceptable Daily Intake; ADI) ในี้คนี้ทั�วัไป
ภาพที่่� 2 แสดงกระบวันี้การผล้ตโปรตีนี้ไฮโดรไลเซท (Hydrolysate protein)
จากแมูลงเพื่่�อประกอบการพื่้จารณีา กรณีีเข้้าข้่ายเป็นี้อาหารใหมู่หร่อไมู่ • ผู้ประกอบการย่�นี้เอกสารหลักฐานี้การนี้ำามูาใช้เพื่่�อวััตถืุประสงค์
Figure 2: The process of producing hydrolyzed protein from insects is พื่้เศษวั่าวััตถืุด้บมูีข้้อจำากัดหร่อควัามูเสี�ยงกับผู้บร้โภคเฉพื่าะกลุ่มูหร่อไมู่
provided to help determine whether or not it is a novel food.
• อย. พื่้จารณีาวั่าไมู่มูีควัามูเสี�ยงกับกลุ่มูเฉพื่าะ
กรณีมูีการใช้้เอนไซมู์ในกระบวนการผลิต • ผู้ประกอบการย่�นี้ข้้อมููลผล้ตภัณีฑ์์เพื่่�อประเมู้นี้ควัามูปลอดภัย
ให้พื่้จารณีาวั่าเอนี้ไซมู์ที�นี้ำามูาใช้นี้ั�นี้มูีรายช่�อตามูที�กำาหนี้ดไวั้ในี้บัญชี และประส้ทธ้ผลด้านี้สุข้ภาพื่ต่อหนี้่วัยประเมู้นี้ด้านี้โภชนี้าการและการ
หมูายเลข้ 1 ตามูแนี้บท้ายประกาศกระทรวังสาธารณีสุข้ (ฉบับที� 409) กล่าวัอ้างทางสุข้ภาพื่ที� อย. ยอมูรับ
พื่.ศ. 2562 เร่�อง เอนี้ไซมู์สำาหรับใช้ในี้การผล้ตอาหาร หร่อตามูที�กำาหนี้ด • หนี้่วัยประเมู้นี้ฯ ส่งรายงานี้ผลการประเมู้นี้ต่อ อย.
ไวั้ในี้ JECFA Combined Compendium of Food Additive Specifi-

cations หากพื่บมูีรายช่�อในี้บัญชีดังกล่าวั ผล้ตภัณีฑ์์ที�ได้จาก
กระบวันี้การนี้ั�นี้ไมู่จัดวั่าเป็นี้อาหารใหมู่ (Non-novel foods) กรณีีที� More Information Service Info C012
เอนี้ไซมู์ไมู่มูีรายช่�ออยู่ในี้บัญชีหมูายเลข้ 1 และ JECFA Combined
JAN 2023 FOOD FOCUS THAILAND 59

21/12/2565 BE 16:57
58-61_Strong QC&QA_AJ �������.indd 59 21/12/2565 BE 16:57
58-61_Strong QC&QA_AJ �������.indd 59