Page 24 - 151
P. 24
SPECIAL TALK BY FIRN ศาสตราจารย์ ดร.ภาวิณี ชินะโชติ
Prof. Pavinee Chinachoti, Ph.D.
Chair, Food Innovation and Regulation Network (FIRN)
Former President, Food Science and Technology
Association of Thailand (FoSTAT)
chair@firn.or.th
“Health Claim” กล่าวอ้างอย่างไร
ให้ Win-Win ถูกกฎหมาย
มีทิศทาง สื่อสารถูกต้อง
ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา อุตสาหกรรมอาหารได้มีการตื่นตัว
อย่างมากด้านอาหารเพื่อสุขภาพ ด้วยผู้บริโภคให้ความสนใจ
ในสุขภาพมากขึ้น และวัฒนธรรมของไทยมีความเชื่อในสาร
อาหาร โดยเฉพาะเครื่องเทศ สมุนไพร และผักผลไม้บางชนิด
รวมถึงจุลินทรีย์โพรไบโอติกส์ และเปปไทด์จากสัตว์ว่ามี
คุณสมบัติพิเศษในการบ�ารุงร่างกายได้ และมีความหวังว่า
อาหารเหล่านี้จะช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคในอนาคตได้
อาหารฟังก์ชันนัลเป็นอาหารที่มีสารบางอย่างนอกเหนือไปจากสาร-
โภชนาการ ที่มีการศึกษาแล้วว่ามีคุณสมบัติในการควบคุม หรือมีผลกระทบ
ต่อการท�างานของอวัยวะหรือสรีระของร่างกาย ท�าให้ร่างกายสามารถท�างาน
หรือฟังก์ชันได้อย่างสมบูรณ์ และลดโอกาสในการเกิดโรคได้ เช่น ไขมัน
ไม่อิ่มตัวสูง โอเมก้า-3 ที่ได้ศึกษาแล้วพบว่าบางชนิดสามารถบ�ารุง
การพัฒนาสมองในเด็กทารก เป็นต้น
ธุรกิจอาหารเพื่อสุขภาพจะแบ่งได้หลายประเภท การพัฒนาอาหาร และองค์กรของรัฐต่างหันมาให้ความสนใจขออนุญาต ทั้งนี้ เพื่อสนองการ-
ดังกล่าวเป็นเรื่องที่ไม่ง่าย กว่าจะออกมาสู่ตลาดเชิงพาณิชย์ได้ ต้องอาศัย ท�างานเชิงนวัตกรรมที่ต้องท�าความเข้าใจในกฎหมายและการขออนุญาต
งานวิจัยระยะยาวที่ศึกษาจนได้ผลที่เป็นที่ยอมรับได้ในวงการวิทยาศาสตร์ ตั้งแต่เริ่มต้นของการพัฒนาผลิตภัณฑ์ โดยสาระส�าคัญคือ
และต้องสามารถพิสูจน์ได้ในกลุ่มเป้าหมาย หรือ Species เป้าหมาย 1. เข้าใจทางเลือกหรือทางเดินในการพัฒนานวัตกรรมอาหาร
ทางด้านกฎหมายนั้นอยู่ที่นโยบายและแนวปฎิบัติของแต่ละประเทศ เพื่อสุขภาพ หากอาหารที่พัฒนานั้นเป็นอาหารที่เคยมีประวัติในการ-
ส�านักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) มีหน้าที่รับค�าขออนุญาตการ- รับประทานมาแล้วมากกว่า 15 ปี หากใช่ก็เข้าสู่การขอแสดงฉลากอาหาร
กล่าวอ้างทางสุขภาพจากผู้ขอ และมีกระบวนการขั้นตอนของการประเมิน และการขอประเมินการกล่าวอ้างทางสุขภาพได้เลย หากไม่ใช่ ถือว่าอาหาร
ที่อาจจะเข้าใจยาก แต่ด้วยวัตถุประสงค์เพื่อให้ความคุ้มครองผู้บริโภคว่า นั้นต้องมีการประเมินความปลอดภัยก่อน (รวมถึงอาหารใหม่ หรือ Novel
อาหารดังกล่าวมีหลักฐานที่ดีสนับสนุนค�ากล่าวอ้างนั้นจริงและมี Food)
ความปลอดภัยต่อผู้บริโภค เป็นที่เข้าใจว่ากระบวนการนี้จะต้องใช้เวลาใน 2. เข้าใจว่าการกล่าวอ้างนั้นมีกี่แบบ คือ
การเตรียมเอกสารข้อมูลทั้งทางด้านผู้ขอและคณะกรรมการประเมินผล a. การกล่าวอ้างหน้าที่ของสารอาหาร (Nutrient function
และกระบวนการนั้นมักจะเสียเวลากับการขอข้อมูลเพิ่มเติมและการทบทวน claims) เอกสารหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ คือ การทบทวน
เอกสาร ดังนั้น ผู้ประกอบการที่ยังไม่เคยผ่านการขออนุญาตมาก่อนอาจจะ วรรณกรรมอย่างเป็นระบบ (Systematic review) และการ-
ต้องเตรียมตัว เตรียมใจไว้ล่วงหน้า และไม่ควรรอจนนาทีสุดท้าย หรือ วิเคราะห์อภิมาน (Meta-analysis) ที่ผ่านการตีพิมพ์ใน
จนพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้เสร็จก่อนแล้วจึงจะมาเริ่มท�าความเข้าใจกับการ- วารสารที่น่าเชื่อถือ หรือ ข้อคิดเห็นทางวิชาการที่เป็น
ขออนุญาต เพราะอาจจะสายเกินไป ที่ยอมรับและน่าเชื่อถือจากหน่วยงาน องค์กร หรือคณะ
เป็นที่ทราบกันดีว่าภายใต้สภาวะของการขับเคลื่อนอาหารมูลค่าสูง ผู้เชี่ยวชาญทางวิทยาศาสตร์ที่ได้รับการยอมรับโดยสากล หรือ
ออกสู่ตลาดนั้น อาหารเพื่อสุขภาพ อาหารฟังก์ชันนัล และผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร รายงานผลการศึกษาในมนุษย์ที่มีการออกแบบอย่างดี
(Supplement) นั้นมีโอกาสเพิ่มมูลค่าของผลิตภัณฑ์เกษตรไทยอย่างสูงมาก (Well-designed human intervention study) ที่ได้รับการ-
ความคาดหวังทางนโยบายชาติ ทางผู้ประกอบการ นักวิจัยในมหาวิทยาลัย พิมพ์ในวารสารที่น่าเชื่อถือฉบับเต็ม
22 FOOD FOCUS THAILAND OCT 2018
