Page 44 - FoodFocusThailand No.157 April 2019

STRATEGIC R & D

ดร.สุวิมล เจริญสิทธิ์
Suvimol Charoensiddhi, Ph.D.
Department of Food Science and Technology
Faculty of Agro-Industry
Kasetsart University
suvimol.ch@ku.ac.th
สารผสมอาหาร

ที่มีหน้าที่เฉพาะจากสาหร่าย:

ประโยชน์ต่อสุขภาพล�าไส้

สารออกฤทธิ์ทางชีวภาพจากสาหร่ายและศักยภาพ
ในการเป็นอาหารที่มีหน้าที่เฉพาะ
สาหร่าย (Seaweed) เป็นกลุ่มสิ่งมีชีวิตที่สังเคราะห์แสงได้และมีความหลากหลาย
สูง พบในธรรมชาติทั่วท้องทะเลและมหาสมุทรของโลก สามารถจัดประเภทได้
แตกต่างกันตามระบบการจัดชั้นและหมวดหมู่พืชและสัตว์ โดยขึ้นอยู่กับรงควัตถุ
ได้แก่ สาหร่ายสีแดง (Rhodophyceae) สาหร่ายสีเขียว (Chlorophyceae) และ
สาหร่ายสีน�้าตาล (Phaeophyceae) ข้อมูลในปี 2559 จากองค์การอาหารและ
การเกษตรแห่งสหประชาชาติระบุว่า ปัจจุบันการเพาะเลี้ยงสาหร่ายนั้นเติบโตขึ้น ในระบบทางเดินอาหาร (2) ย่อยและหมักพรีไบโอติกโดยจุลินทรีย์ในล�าไส้ใหญ่
อย่างรวดเร็ว โดยมีการเพาะเลี้ยงในกว่า 50 ประเทศ ทั้งนี้ ในปี 2557 มีผลผลิต ได้ และ (3) กระตุ้นหรือเร่งการเติบโต และ/หรือ กิจกรรมต่างๆ ของจุลินทรีย์ภายใน
สาหร่ายและ Algae ประเภทอื่นๆ ประมาณ 28.5 ล้านตัน เพื่อใช้บริโภคโดยตรง ล�าไส้ใหญ่อย่างเฉพาะเจาะจง ส่งผลให้เกิดประโยชน์เชิงสุขภาพ ในปี 2559
หรือน�าไปเป็นวัตถุดิบตั้งต้นส�าหรับการผลิตอาหาร ไฮโดรคอลลอยด์ ปุ๋ย และ พรีไบโอติกมีมูลค่าตลาดทั่วโลกมากกว่า 3.34 พันล้านเหรียญสหรัฐ และมีแนวโน้ม
จุดประสงค์อื่นๆ เติบโตอย่างต่อเนื่อง เนื่องจากผู้บริโภคมีความตระหนักถึงสุขภาพของล�าไส้
เมื่อไม่นานมานี้ ในปี 2558 Rhein-Knudsen และคณะ รายงานว่า การผลิต มากขึ้น (ข้อมูลจาก Grand View Research ปี 2562) พรีไบโอติกที่นิยมใช้กัน
ไฮโดรคอลลอยด์จากสาหร่ายมีปริมาณมากถึง 100,000 ตันต่อปี โดยน�าไปใช้ใน ทั่วไปในปัจจุบัน ได้แก่ อินนูลิน ฟรุคโตโอลิโกแซคคาไรด์ กาแลคโตโอลิโกแซคคาไรด์
อุตสาหกรรมต่างๆ เช่น อาหาร ยา และเทคโนโลยีชีวภาพ ซึ่งมีมูลค่าตลาดโดยรวม และแลคทูโลส ความตระหนักในประโยชน์ของพรีไบโอติกในกลุ่มผู้บริโภคที่
มากกว่า 1.1 พันล้านเหรียญสหรัฐ ในปัจจุบันสาหร่ายได้รับความสนใจจากผู้บริโภค เพิ่มสูงขึ้น น�าไปสู่ความสนใจในการแยกและพัฒนาพอลิแซคคาไรด์และสาร-
เพิ่มขึ้น เนื่องจากสาหร่ายเป็นแหล่งส�าคัญของสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพที่มี ออกฤทธิ์ทางชีวภาพอื่นๆ ที่มีคุณสมบัติดีต่อสุขภาพล�าไส้จากแหล่งวัตถุดิบใหม่ๆ
คุณสมบัติทางชีววิทยาอย่างหลากหลาย แตกต่างจากพืชที่เจริญบนพื้นดินทั่วไป สาหร่ายกับคุณสมบัติพรีไบโอติก
ซึ่งไม่มีคุณสมบัติดังกล่าว นอกจากนี้ สาหร่ายยังอุดมไปด้วยคาร์โบไฮเดรต โปรตีน พอลิแซคคาไรด์ที่ได้จากสาหร่าย เช่น อัลจิเนต (Alginates) ฟูคอยแดน
กรดไขมันไม่อิ่มตัวเชิงซ้อน ซึ่งรวมถึงกรดไขมันโอเมก้า 3 ตลอดจนแร่ธาตุต่างๆ (Fucoidans) ลามินาริน (Laminarins) อัลแวน (Ulvans) อะการ์ (Agars) และ
พอลิฟีนอล รงควัตถุให้สี (เช่น Chlorophylls, Fucoxanthins และ Phycobilins) คาราจีแนน (Carrageenans) ส่วนใหญ่มีคุณสมบัติเป็นใยอาหาร หรือ Dietary
และ Mycosporine-like amino acids ซึ่งสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพเหล่านี้มีคุณสมบัติ fibre เนื่องจากทนต่อการย่อยของเอนไซม์ที่พบในระบบทางเดินอาหารมนุษย์
เชิงชีววิทยาหลายด้าน ได้แก่ คุณสมบัติในการเป็นสารต้านอนุมูลอิสระ ต้านเชื้อ HIV ช่วยกระตุ้นการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์ในล�าไส้ใหญ่ที่มีประโยชน์ ยับยั้ง
ต้านมะเร็ง ต้านเบาหวาน ต้านจุลินทรีย์ ต้านการตกตะกอน ต้านไวรัส ต้านเนื้องอก การรุกล�้าของจุลินทรีย์ที่ก่อให้เกิดโรค และช่วยควบคุมเมทาบอลิซึม รวมถึง
ต้านการอักเสบ ทั้งยังมีผลในการควบคุมระบบภูมิคุ้มกัน มีคุณสมบัติเป็นพรีไบโอติก กระบวนการหมักในล�าไส้ใหญ่ (O’Sullivan และคณะ, 2010) ดังนั้นการศึกษา
และลดระดับคอเลสเตอรอล เป็นต้น (Holdt และ Kraan, 2554)
การเปลี่ยนแปลงของพอลิแซคคาไรด์เมื่อผ่านระบบจ�าลองการย่อยของมนุษย์
(in vitro model) จึงมีความส�าคัญ เพื่อช่วยยืนยันว่าองค์ประกอบในสาหร่าย
พรีไบโอติกในภาพรวม ถูกย่อยด้วยเอนไซม์ในระบบทางเดินอาหารหรือไม่ รวมถึงมีแนวโน้มผ่านเข้าสู่
พรีไบโอติกมีคุณสมบัติที่เป็นประโยชน์ต่อสุขภาพ จึงท�าให้ได้รับความสนใจมากขึ้น ล�าไส้ใหญ่และส่งผลต่อเชื้อจุลินทรีย์ ยกตัวอย่างเช่น Neoagaro-
ในฐานะอาหารที่มีหน้าที่เฉพาะ นอกเหนือจากคุณค่าทางโภชนาการพื้นฐาน ค�าว่า oligosaccharides จากสาหร่ายสีแดงไม่ถูกย่อยโดยเอนไซม์ที่พบในล�าไส้เล็ก
พรีไบโอติกได้ถูกน�ามาใช้นิยามสารที่มีคุณสมบัติ (1) ทนต่อการย่อยและการดูดซึม เมื่อทดลองผ่านระบบจ�าลองการย่อย (Hu และคณะ, 2006)

44 FOOD FOCUS THAILAND APR 2019

44-47_Strategic R&D_Suwimol.indd 44 18/3/2562 BE 20:29