Page 43 - FoodFocusThailand No.165 December 2019

SAFETY ALERT

1 ช้อนโต๊ะในน�้ำอุ่น 20 ลิตร ด่ำงทับทิม 20-30 เกล็ดในน�้ำ 4 ลิตร ไฮโดรเจนเปอร์- กำรชะล้ำงยำฆ่ำแมลงออกจำกผิวของผักผลไม้แล้ว ยังสำมำรถเร่งปฏิกิริยำกำร-
ออกไซด์ 1 ช้อนชำในน�้ำ 4 ลิตร เกลือหรือน�้ำส้มสำยชู 1 ช้อนโต๊ะในน�้ำ 4 ลิตร แตกสลำยโมเลกุลของยำฆ่ำแมลงเพื่อลดควำมเป็นพิษของสำรเหล่ำนั้นได้อีกด้วย
แช่ผักผลไม้ 10-15 นำที ก่อนล้ำงด้วยน�้ำสะอำดอีกครั้ง หรือใช้กำรต้มหรือ ส�ำหรับเอนไซม์ที่สำมำรถสลำยยำฆ่ำแมลงกลุ่มออร์กำโนฟอสเฟตประกอบด้วย
ลวกผักในน�้ำร้อน ทั้งนี้ รำยงำนประสิทธิภำพกำรชะล้ำงของแต่ละวิธีมีค่ำ เอนไซม์ 3 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มที่ 1 เอนไซม์ออร์กำโนฟอสเฟตไฮโดรเลส
แตกต่ำงกันไปในช่วงตั้งแต่ร้อยละ 27-95 โดยพบว่ำประสิทธิภำพกำรชะล้ำง (Organophosphate hydrolase; Oph) กลุ่มที่ 2 เอนไซม์เมทิลพำรำไทออนไฮโดรเลส
สำรตกค้ำงบนผักผลไม้นั้นขึ้นกับสมบัติทำงเคมีของสำรตกค้ำง ปริมำณที่ตกค้ำง (Methylparathion hydrolase; Mph) และกลุ่มที่ 3 เอนไซม์กลุ่มฟอสโฟไฮโดรเลส
ก่อนกำรล้ำง รวมทั้งชนิดของผักผลไม้ด้วย อย่ำงไรก็ตำม ข้อจ�ำกัดของวิธีกำร หรือเรียกแบบย่อว่ำ จีพีดีคิว (GpdQ) เอนไซม์ทั้งสำมกลุ่มนี้เป็นเอนไซม์ที่ถูกผลิต
เหล่ำนี้ ได้แก่ ผลที่เกิดขึ้นต่อคุณภำพผักผลไม้ เช่น ผักเหี่ยวเร็วขึ้น มีผลต่อรสชำติ ขึ้นภำยในเซลล์แบคทีเรีย สำมำรถเร่งปฏิกิริยำกำรสลำยสำรกลุ่มออร์กำโน-
และสีของผัก รวมทั้งบำงวิธีกำรอำจไม่ตอบโจทย์ เช่น กำรต้มลวกไม่สำมำรถ ฟอสเฟตด้วยปฏิกิริยำที่อำศัยน�้ำ หรือเรียกว่ำปฏิกิริยำไฮโดรไลซิสได้อย่ำงมี
ใช้ได้กับโรงงำนส่งออกผักผลไม้สด เป็นต้น ประสิทธิภำพ โดยพบว่ำเอนไซม์แต่ละชนิดมีควำมสำมำรถในกำรเร่งปฏิกิริยำ
(Activity) และควำมจ�ำเพำะ (Specificity) ต่อชนิดของสำรตั้งต้นในกลุ่มออร์-
การสลายตัวของยาฆ่าแมลงในธรรมชาติ กำโนฟอสเฟตที่แตกต่ำงกัน (Schenk et al., 2016) กำรใช้เอนไซม์ในกำรชะล้ำง
สำรปรำบศัตรูพืชซึ่งรวมถึงยำฆ่ำแมลงที่ตกค้ำงในธรรมชำตินั้นอำจจะคงตัว ยำฆ่ำแมลงออกจำกผิวของผักผลไม้มีข้อดีหลำยประกำร ได้แก่ ไม่ใช่แค่ชะล้ำง
ในธรรมชำติ หรือในบำงกรณีอำจลดลงได้ตำมธรรมชำติด้วยกลไกทำงกำยภำพ สำรออกจำกผิวผักผลไม้ แต่มีประสิทธิภำพสูงและมีควำมจ�ำเพำะต่อกำรสลำย
(เช่น กำรดูดซับกับอนุภำคดิน กำรระเหย) เคมี (เช่น กำรเกิดปฏิกิริยำสลำย แตกตัวยำฆ่ำแมลง ลดควำมเป็นพิษของยำฆ่ำแมลง เอนไซม์มีควำมปลอดภัย
สำรทำงเคมี) และทำงชีวภำพโดยจุลินทรีย์ (Morillo & Villaverde, 2017) ปริมำณ เนื่องจำกเป็นสำรจำกธรรมชำติ ไม่มีสำรก่อฟองหรือสำรก่อควำมเสี่ยง สำมำรถ
กำรลดลงของสำรขึ้นกับปัจจัยหลำยชนิด รวมทั้งสภำวะต่ำงๆ ในธรรมชำติ ใช้ซ�้ำได้ และเมื่อน�้ำล้ำงถูกปล่อยออกสู่สิ่งแวดล้อม ไม่ก่ออันตรำยต่อสิ่งมีชีวิตอื่น
ได้แก่ ชนิดและสมบัติทำงเคมีของสำรปรำบศัตรูพืช ลักษณะสมบัติของดินหรือ เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
น�้ำที่มีกำรตกค้ำงของสำร ปริมำณสำรตกค้ำง อุณหภูมิ ค่ำควำมเป็นกรดด่ำง
ปริมำณแสงแดดที่ส่องถึง รวมทั้งกำรย่อยสลำยสำรเคมีเหล่ำนี้ด้วยจุลินทรีย์ชนิด
จ�ำเพำะบำงชนิด ทั้งนี้ อัตรำกำรย่อยสลำยสำรขึ้นกับชนิดและปริมำณจุลินทรีย์
เหล่ำนี้ เป็นต้น (อลิสำ วังใน, 2550)
จำกรำยงำนตัวอย่ำงกำรศึกษำกำรลดลงของยำฆ่ำแมลงกลุ่มออร์กำโน-
ฟอสเฟต พบว่ำยำฆ่ำแมลงกลุ่มนี้ถูกย่อยสลำยทำงชีวภำพโดยจุลินทรีย์ด้วย
อัตรำที่เร็วกว่ำกำรสลำยทำงเคมีและกำยภำพภำยใต้สภำวะควบคุมที่อุณหภูมิ เอกสารอ้างอิง/References
Aktar, W., Sengupta, D., Chowdhury, A. 2009. Impact of pesticides use in agriculture:
25 องศำเซลเซียสและที่ค่ำควำมเป็นกรดด่ำงเป็นกลำง (pH 7.0) (Ragnarsdottir, their benefits and hazards. Interdisc. Toxixol., 2(1), 1-12.
2000) จุลินทรีย์ที่มีควำมสำมำรถในกำรย่อยสลำยยำฆ่ำแมลงกลุ่มออร์กำโน- Bassil, K.L., Vakil, C., Sanborn, M., Cole, D.C., Kaur, J.S., Kerr, K.J. 2007. Cancer
health effects of pesticides. Can Fam Physician, 53, 1704-1711.
ฟอสเฟตประกอบด้วยแบคทีเรียและรำ เช่น ยำฆ่ำแมลงชนิดคลอไพริฟอส Burns, C.J., McIntosh, L.J., Mink, P.J., Jurek, A.M., Li, A.A. 2013. Pesticide Exposure
สำมำรถถูกย่อยสลำยได้ด้วยแบคทีเรียแกรมบวกชนิด Bacillus pumilus and Neurodevelopmental Outcomes: Review of the Epidemiologic and Animal
Studies (vol 16, pg 127, 2013). Journal of Toxicology and Environmental Health-
สำยพันธุ์ C2A1 ในขณะที่ยำฆ่ำแมลงชนิดไดคลอวอสถูกย่อยสลำยได้ด้วยรำ Part B-Critical Reviews, 16(6), 395-398.
Trichoderma atroviride (Marican & Duran-Lara, 2018) เบื้องหลัง EPA, U.S.E.P.A.U. 2019. Types of Pesticide Ingredients, Vol. 2019.
Marican, A., Duran-Lara, E.F. 2018. A review on pesticide removal through different
ควำมสำมำรถของจุลินทรีย์เหล่ำนี้ ได้แก่ เอนไซม์ที่จุลินทรีย์เหล่ำนี้ผลิตขึ้น processes. Environmental Science and Pollution Research, 25(3), 2051-2064.
Morillo, E., Villaverde, J. 2017. Advanced technologies for the remediation of
ในเซลล์ เอนไซม์เป็นสำรชีวโมเลกุลประเภทโปรตีนที่มีหน้ำที่เร่งอัตรำกำรเกิด pesticide-contaminated soils. Science of the Total Environment, 586, 576-597.
ปฏิกิริยำต่ำงๆ อย่ำงจ�ำเพำะในสิ่งมีชีวิต เพื่อใช้ในกำรสังเครำะห์สร้ำงองค์ประกอบ Panuwet, P., Siriwong, W., Prapamontol, T., Ryan, P.B., Fiedler, N., Robson, M.G.,
Barr, D.B. 2012. Agricultural pesticide management in Thailand: status and
ภำยในเซลล์ สร้ำงพลังงำนให้กับเซลล์ รวมทั้งสลำยสำรที่อำจก่อให้เกิด population health risk. Environmental Science & Policy, 17, 72-81.
ควำมเป็นพิษต่อเซลล์ เอนไซม์บำงชนิดมีประสิทธิภำพสูงในกำรสลำยสำรปรำบ Ragnarsdottir, K.V. 2000. Environmental fate and toxicology of organophosphate
pesticides. Journal of the Geological Society, 157, 859-876.
ศัตรูพืช รวมทั้งสลำยยำฆ่ำแมลงกลุ่มออร์กำโนฟอสเฟต (อลิสำ วังใน, 2559) Sanborn, M., Kerr, K.J., Sanin, L.H., Cole, D.C., Bassil, K.L., Vakil, C. 2007.
Non-cancer health effects of pesticides - Systematic review and implications for
family doctors. Canadian Family Physician, 53, 1713-1720.
บทบาทของเอนไซม์ต่อการสลายยาฆ่าแมลงเพื่อฟื้นฟูสิ่งแวดล้อม Schenk, G., Mateen, I., Ng, T.K., Pedroso, M.M., Mitic, N., Jafelicci, M., Marques,
และยาฆ่าแมลงตกค้างบนผักผลไม้ R.F.C., Gahan, L.R., Ollis, D.L. 2016. Organophosphate-degrading
metallohydrolases: Structure and function of potent catalysts for applications in
เอนไซม์จำกจุลินทรีย์หลำยชนิดมีประสิทธิภำพที่ดีและมีควำมจ�ำเพำะในกำร- bioremediation. Coordination Chemistry Reviews, 317, 122-131.
Sharma, B., Dangi, A.K., Shukla, P. 2018. Contemporary enzyme based technologies
สลำยสำรปรำบศัตรูพืช ลดควำมเป็นพิษของสำรเหล่ำนั้น ดังนั้น มีกำรประยุกต์ใช้ for bioremediation: A review. Journal of Environmental Management, 210, 10-22.
เอนไซม์เหล่ำนี้ตำมหลักกำรของ Enzyme bioremediation ในกำรฟื้นฟูพื้นที่ Tawatsin, A., Thavara, U., Siriyasatien, P. 2015. Pesticides used in Thailand and
toxic effects to human health. Medical Research Archives (3), 1-10.
ทำงกำรเกษตรที่มีกำรตกค้ำงของสำรอันตรำยเหล่ำนี้ (Sharma et al., 2018) อลิสำ วังใน. 2550. กำรบ�ำบัดสำรมลพิษทำงชีวภำพ BIOREMEDIATION. ส�ำนักพิมพ์แห่ง
นอกจำกนั้นแล้ว เอนไซม์จำกจุลินทรีย์เหล่ำนี้ยังสำมำรถประยุกต์ใช้ในกำรสลำย จุฬำลงกรณ์มหำวิทยำลัย, กรุงเทพฯ.
ยำฆ่ำแมลงตกค้ำงบนผักผลไม้ร่วมกับกำรล้ำงได้ด้วย วิธีนี้นอกเหนือจำกเป็น อลิสำ วังใน. 2559. เอนไซม์ในวิถีย่อยสลำยสำรมลพิษ Enzymes in Pollutant
Biodegradation Pathway. ส�ำนักพิมพ์แห่งจุฬำลงกรณ์มหำวิทยำลัย, กรุงเทพฯ.

DEC 2019 FOOD FOCUS THAILAND 43

42-45_Safety Alert_Pesticife.indd 43 19/11/2562 BE 17:21