Page 42 - FoodFocusThailand No.174 September 2020

STRONG QC &
STRONG QC & QAQA

ปััจจุบัันเครื่่�องมื่อออโตเมืชัันได้้ถููกนำ�มื�ใชั้ง�นในชัีวิิตปัรื่ะจำ�วิัน ไมื่วิ่� ถามมา: ต�มืหลักเกณฑ์์ข้อกำ�หนด้ ISO/IEC 17025:2017 ข้อ 7.6.3
จะเปั็น ท�งก�รื่แพทย์์ ก�รื่ตล�ด้ ก�รื่กีฬ� ก�รื่สื่่�อสื่�รื่มืวิลชัน อุตสื่�หกรื่รื่มื วิ่�ด้้วิย์เรื่่�องก�รื่ปัรื่ะมื�ณค่�ควิ�มืไมื่แน่นอนของก�รื่วิัด้สื่ำ�หรื่ับัห้องปัฏิิบััติ-
ต่�งๆ ทั�งหนักและเบั� โด้ย์เฉพ�ะอุตสื่�หกรื่รื่มืก�รื่ผลิตและแปัรื่รืู่ปัอ�ห�รื่ ก�รื่ทด้สื่อบั ซึ่ึ�งอ้�งอิงวิิธีีก�รื่ปัรื่ะมื�ณค่�ควิ�มืไมื่แน่นอนในก�รื่วิัด้ท�ง
ที�ต้องใชั้แรื่งง�นมืนุษย์์จำ�นวินมื�ก เมื่�อเจอกับัสื่ภ�วิะก�รื่แพรื่่รื่ะบั�ด้ของ จุลชัีวิวิิทย์�ต�มื ISO 19036:2019 ได้้มืีก�รื่กล่�วิถูึงห้องปัฏิิบััติก�รื่ทด้สื่อบั
COVID-19 และปััญห�ข�ด้แคลนแรื่งง�น จึงจำ�เปั็นต้องพิจ�รื่ณ�นำ�รื่ะบับั จำ�เปั็นต้องทำ�ก�รื่ปัรื่ะมื�ณค่�ควิ�มืไมื่แน่นอนของก�รื่วิัด้สื่ำ�หรื่ับัวิิธีีทด้สื่อบั
ออโตเมืชัันมื�ใชั้ง�นมื�กขึ�น ซึ่ึ�งนอกจ�กจะลด้ควิ�มืเสื่ี�ย์งด้้�นก�รื่ผลิต ที�ได้้จ�กเครื่่�องมื่อด้้วิย์ แล้วิห�กนำ�เครื่่�องมื่อออโตเมืชัันมื�ใชั้ง�นใน
อันเกิด้จ�กก�รื่ใชั้แรื่งง�นมืนุษย์์แล้วิ ย์ังมืีสื่่วินชั่วิย์ย์กรื่ะด้ับัมื�ตรื่ฐ�น ก�รื่อ่�นโคโลนีของเชั่�อจุลินทรื่ีย์์ จำ�เปั็นต้องปัรื่ะมื�ณค่�ควิ�มืไมื่แน่นอน
ควิ�มืปัลอด้ภัย์ด้้�นก�รื่ผลิตอ�ห�รื่ให้สืู่งขึ�น เชั่น รื่ะบับัก�รื่วิิเครื่�ะห์อันตรื่�ย์ ในก�รื่วิัด้หรื่่อไมื่?
และควิบัคุมืจุด้วิิกฤต (Hazard Analysis and Critical Control Points; ตอบไป: ไมื่จำ�เปั็นต้องทำ�ก�รื่ปัรื่ะมื�ณค่�ควิ�มืไมื่แน่นอนในก�รื่วิัด้
HACCP) โด้ย์เฉพ�ะในเรื่่�องควิ�มืปัลอด้ภัย์ท�งด้้�นชัีวิภ�พ เพรื่�ะเชั่�อ- สื่ำ�หรื่ับัเครื่่�องมื่อออโตเมืชัันที�นำ�มื�ใชั้ในก�รื่นับัจำ�นวินโคโลนีของเชั่�อ-
จุลินทรื่ีย์์ที�มืักปันเปั้�อนในผลิตภัณฑ์์อ�ห�รื่นั�น สื่�เหตุหลักมื�จ�กมืนุษย์์ จุลินทรื่ีย์์ เน่�องจ�กต�มืเอกสื่�รื่ ISO 19036:2019 ในข้อ 8.1.2 Combined
และสืุ่ขลักษณะที�ไมื่ด้ีเพีย์งพอในก�รื่ผลิตนั�นเอง สื่่งผลทำ�ให้ก�รื่ตรื่วิจ standard uncertainty based on separate technical, matrix, and
วิิเครื่�ะห์ห�เชั่�อจุลินทรื่ีย์์ปันเปั้�อนทั�งในผลิตภัณฑ์์ วิัตถูุด้ิบั และสื่ิ�งแวิด้ล้อมื distributional standard uncertainty ซึ่ึ�งได้้ย์กตัวิอย์่�งก�รื่ปัรื่ะมื�ณค่�
ในกรื่ะบัวินก�รื่ผลิตอ�ห�รื่มืีควิ�มืสื่ำ�คัญไมื่น้อย์ไปักวิ่�ก�รื่ควิบัคุมืคุณภ�พ ควิ�มืไมื่แน่นอนของก�รื่วิัด้สื่ำ�หรื่ับัวิิธีีทด้สื่อบัที�ได้้จ�กเครื่่�องมื่อวิ่� ค่�ควิ�มื-
และควิ�มืปัลอด้ภัย์ในกรื่ะบัวินก�รื่ผลิตอ�ห�รื่ ไมื่แน่นอนของก�รื่วิัด้ (แทนสื่ัญลักษณ์ด้้วิย์ u (y)) สื่ำ�หรื่ับัเครื่่�องมื่อนั�น
c
สื่ำ�หรื่ับัห้องปัฏิิบััติก�รื่ทด้สื่อบัด้้�นจุลชัีวิวิิทย์�ในปััจจุบัันได้้มืีก�รื่นำ� ไมื่รื่วิมืค่�ควิ�มืไมื่แน่นอนจ�กก�รื่นับัจำ�นวิน (u Poisson ) และวิิธีีทด้สื่อบั
วิิธีีทด้สื่อบัแบับัรื่วิด้เรื่็วิ (Rapid method) และเครื่่�องมื่อออโตเมืชัันมื�ใชั้ง�น แบับั MPN (u ) จึงได้้สืู่ตรื่ก�รื่ปัรื่ะมื�ณค่�ควิ�มืไมื่แน่นอนของก�รื่วิัด้
MPN
อย์่�งแพรื่่หล�ย์ เพ่�อชั่วิย์เพิ�มืปัรื่ะสื่ิทธีิภ�พในก�รื่ทด้สื่อบัให้สื่�มื�รื่ถู สื่ำ�หรื่ับัวิิธีีทด้สื่อบัที�ได้้จ�กเครื่่�องมื่อ ด้ังนี�
ทด้สื่อบัและรื่�ย์ง�นผลก�รื่ทด้สื่อบัได้้รื่วิด้เรื่็วิ ถููกต้อง แมื่นย์ำ� และทด้สื่อบั แต่ปัรื่ะเด้็นค่อ เครื่่�องมื่อที� ISO 19036:2019 ได้้กล่�วิถูึงนั�น เปั็น
ตัวิอย์่�งได้้ปัรื่ิมื�ณมื�กย์ิ�งขึ�นเมื่�อเทีย์บักับัวิิธีีทด้สื่อบัแบับัด้ั�งเด้ิมื เครื่่�องมื่อที�ไมื่ได้้นับัจ�กโคโลนีของเชั่�อจุลินทรื่ีย์์โด้ย์ตรื่ง (ไมื่มืีโคโลนีหรื่่อ
(Conventional method) เซึ่ลล์ของเชั่�อจุลินทรื่ีย์์ให้นับั) เชั่น เครื่่�องมื่อวิัด้ที�ใชั้หลักก�รื่ Adenosine
เครื่่�องมื่อออโตเมืชัันที�ถููกนำ�มื�ใชั้ในห้องปัฏิิบััติก�รื่ทด้สื่อบัจุลชัีวิวิิทย์� Triphosphate (ATP) เปั็นต้น แต่เครื่่�องมื่อที�นำ�มื�ใชั้ในก�รื่นับัจำ�นวินโคโลนี
นั�นมืีมื�กมื�ย์หล�ย์ปัรื่ะเภท เชั่น เครื่่�องมื่อทด้สื่อบัโด้ย์อ�ศััย์หลักก�รื่ ของเชั่�อจุลินทรื่ีย์์นั�นสื่�มื�รื่ถูนับัจ�กโคโลนีของเชั่�อจุลินทรื่ีย์์ได้้โด้ย์ตรื่ง
ตรื่วิจจับัเชั่�อก่อโรื่คเปั้�หมื�ย์ในรื่ะด้ับัพันธีุกรื่รื่มืหรื่่อด้ีเอ็นเอ (Molecular จึงไมื่อย์ู่ในขอบัข่�ย์ที� ISO 19036:2019 ได้้กล่�วิไวิ้ ค่�ควิ�มืไมื่แน่นอนของ
technique) หรื่่อเครื่่�องมื่อที�นำ�มื�ใชั้ในก�รื่นับัจำ�นวินเชั่�อจุลินทรื่ีย์์บันเพลต ก�รื่วิัด้ที�เกิด้ขึ�นจ�กก�รื่ใชั้เครื่่�องนับัจำ�นวินนี�จะถููกรื่วิมืไวิ้ในก�รื่ห�ค่�ควิ�มื-
หรื่่อแผ่นทด้สื่อบั ซึ่ึ�งจะสื่�มื�รื่ถูทำ�ให้ผู้ทด้สื่อบัสื่�มื�รื่ถูนับัจำ�นวินเชั่�อ- ไมื่แน่นอนในก�รื่วิัด้ท�งเทคนิค (Technical Uncertainty; u ) ซึ่ึ�ง
tech
จุลินทรื่ีย์์บันแผ่นทด้สื่อบัได้้อย์่�งรื่วิด้เรื่็วิ และถููกต้อง แมื่นย์ำ� มื�กย์ิ�งขึ�น ห้องปัฏิิบััติก�รื่ทด้สื่อบัจำ�เปั็นต้องด้ำ�เนินก�รื่อย์ู่แล้วิห�กวิิธีีทด้สื่อบันั�น
เปั็นต้น เปั็นวิิธีีแบับันับัจำ�นวิน ด้ังนั�น ข้อด้ีของก�รื่ที�ห้อง-
ปัฏิิบััติก�รื่ทด้สื่อบัมืีก�รื่นำ�เครื่่�องมื่อออโตเมืชัันมื�
ใชั้ในก�รื่นับัจำ�นวินเชั่�อจุลินทรื่ีย์์บันแผ่นทด้สื่อบั
นอกจ�กจะสื่�มื�รื่ถูอ่�นผลและรื่�ย์ง�นผลก�รื่-
ทด้สื่อบัได้้อย์่�งรื่วิด้เรื่็วิ มืีควิ�มืถููกต้อง แมื่นย์ำ�สืู่ง
แล้วิ ย์ังไมื่ต้องกังวิลเรื่่�องก�รื่ห�ค่�ปัรื่ะมื�ณควิ�มื-
ไมื่แน่นอนของก�รื่วิัด้เพิ�มืเติมือีกด้้วิย์

42 SEP 202020
42 FOOD FOCUS THAILANDFOOD FOCUS THAILAND
SEP 20
25/8/2563 BE 11:50
41-43_Strong QC&QA_3M.indd 42
41-43_Strong QC&QA_3M.indd 42 25/8/2563 BE 11:50