Page 20 - FoodFocusThailand No.145_April 2018

SPECIAL TALK BY FIRN
มาลี จิรวงศ์ศรี
Malee Jirawongsy
Expert on Food Standard
การขอประเมินการกล่าวอ้าง Food and Drug Administration
ทางสุขภาพ fdamasy@gmail.com
Ministry of Public Health

พระราชบัญญัติอาหาร พ.ศ.2522 ห้ามกล่าวอ้างคุณประโยชน์ คุณภาพ
หรือสรรพคุณของอาหารอันเป็นเท็จ หรือเป็นการหลอกลวงให้เกิด
ความหลงเชื่อโดยไม่สมควร หากฝ่าฝืนต้องระวางโทษจ�าคุกไม่เกิน 3 ปี หรือ
ปรับไม่เกิน 3 หมื่นบาท หรือทั้งปรับและจ�า เพื่อเป็นการให้ข้อมูลแก่ผู้บริโภค
อย่างถูกต้องและอ�านวยความสะดวกกับผู้ประกอบการให้มีแนวปฏิบัติ
เกี่ยวกับการกล่าวอ้างทางโภชนาการ
ส�านักงานคณะกรรมการอาหารและยา ได้จัดท�าประกาศกระทรวงสาธารณสุข 2. การกล่าวอ้างหน้าที่ของสารอาหารควรจะต้อง (ก) สารอาหารนั้นต้องอยู่ในบัญชี
ฉบับที่ 182 พ.ศ.2541 เรื่อง ฉลากโภชนาการ มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ข้อมูล สารอาหารที่แนะน�าให้บริโภคประจ�าวันส�าหรับคนไทยอายุตั้งแต่ 6 ปี ขึ้นไป (Thai RDI)
สารอาหารในผลิตภัณฑ์อาหารที่แสดงปริมาณสารอาหารที่จ�าเป็นต้องกินให้ ตามประกาศกระทรวงสาธารณสุขว่าด้วยเรื่อง ฉลากโภชนาการ (ข) สารอาหารนั้นต้องอยู่
เพียงพอและสารอาหารที่ต้องพึงระมัดระวังอย่ากินเกินความต้องการ นอกจาก ในระดับที่จัดว่า “เป็นแหล่งของ” หรือ “สูง” ในปริมาณหนึ่งหน่วยบริโภคที่แสดงบนฉลาก
ข้อมูลเกี่ยวกับสารอาหารในผลิตภัณฑ์อาหารนั้นๆ แล้ว ผู้บริโภคใช้เป็น กรณีที่แนะน�าให้บริโภคมากขึ้น หรือ สารอาหารนั้นต้องอยู่ในระดับ “ต�่า” “ลดลง” หรือ
แนวทางในการเลือกซื้ออาหาร ซึ่งฉลากโภชนาการจะประกอบด้วยกรอบข้อมูล “ปราศจาก” ในปริมาณหนึ่งหน่วยบริโภคที่แสดงบนฉลากกรณีที่แนะน�าให้บริโภคแต่น้อย
โภชนาการ ปริมาณการกิน 1 ครั้งของผลิตภัณฑ์อาหาร เงื่อนไขการกล่าวอ้าง ตามเกณฑ์ที่ก�าหนดไว้ในประกาศกระทรวงสาธารณสุขว่าด้วยเรื่อง ฉลากโภชนาการ
ปริมาณของสารอาหารและข้อความกล่าวอ้างเกี่ยวกับสารอาหาร นอกจากนี้ (ค) การกล่าวอ้างหน้าที่ของสารอาหาร ในกรณีที่อาหารนั้นมีปริมาณไขมันทั้งหมดมากกว่า
ส�านักงานคณะกรรมการอาหารและยายังมีการจัดท�าหลักเกณฑ์การกล่าวอ้าง 13 กรัม หรือไขมันอิ่มตัวมากกว่า 4 กรัม หรือโคเลสเตอรอลมากกว่า 60 มิลลิกรัม หรือโซเดียม
ทางสุขภาพเพื่อให้ผู้บริโภคได้รับรู้ข้อมูลเกี่ยวกับอาหารและสุขภาพ มากกว่า 360 มิลลิกรัม ในปริมาณหนึ่งหน่วยบริโภคอ้างอิงและปริมาณหนึ่งหน่วยบริโภค
ส่วนการกล่าวอ้างทางสุขภาพ (Health claim) เป็นการให้ข้อมูลด้วย ที่แสดงบนฉลาก หรือหากไม่มีการก�าหนดปริมาณหนึ่งหน่วยบริโภคอ้างอิงไว้ ให้ค�านวณ
ข้อความใดๆ บนฉลาก ที่เกี่ยวข้องกับอาหาร หรือส่วนประกอบของอาหาร หรือ ปริมาณสารอาหารในปริมาณ 100 กรัม หรือ 100 มิลลิลิตร ต้องก�ากับด้วยข้อความแสดง
สารอาหาร รวมถึงการแสดงรูป รูปภาพ รอยประดิษฐ์ เครื่องหมาย ปริมาณไขมันทั้งหมด ไขมันอิ่มตัว โคเลสเตอรอล หรือโซเดียม ที่อยู่ในระดับเกินปริมาณ
เครื่องหมายการค้า ที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพทั้งทางตรงและทางอ้อม ดังกล่าว ไว้ติดกับข้อความกล่าวอ้างที่มีขนาดใหญ่หรือเห็นได้ชัดที่สุดบนฉลาก โดยข้อความ
การกล่าวอ้างทางสุขภาพแบ่งได้ 3 กลุ่ม ได้แก่ 1. การกล่าวอ้างหน้าที่ของ ก�ากับนั้นต้องมีขนาดไม่เล็กกว่าครึ่งหนึ่งของข้อความกล่าวอ้าง
สารอาหาร (Nutrient function claims) 2. การกล่าวอ้างหน้าที่อื่น (Other 3. ไม่อนุญาตการกล่าวอ้างหน้าที่อื่น และการกล่าวอ้างการลดความเสี่ยงของ
function claims) และ 3. การกล่าวอ้างการลดความเสี่ยงของการเกิดโรค การเกิดโรค หากอาหารนั้นมีปริมาณไขมันทั้งหมดมากกว่า 13 กรัม หรือไขมันอิ่มตัวมากกว่า
(Reduction of disease risk claims) 4 กรัม หรือโคเลสเตอรอลมากกว่า 60 มิลลิกรัม หรือโซเดียมมากกว่า 360 มิลลิกรัม
หลักเกณฑ์การกล่าวอ้างทางสุขภาพ (Health Claim) ในปริมาณหนึ่งหน่วยบริโภคอ้างอิงและปริมาณหนึ่งหน่วยบริโภคที่แสดงบนฉลาก หรือ
1. อาหารที่จะกล่าวอ้างทางสุขภาพต้องมีความปลอดภัย และมีคุณภาพ หากไม่มีการก�าหนดปริมาณหนึ่งหน่วยบริโภคอ้างอิงไว้ให้ค�านวณปริมาณสารอาหาร
มาตรฐานเป็นไปตามที่กฎหมายก�าหนด และต้องแสดงฉลากโภชนาการ และ ในปริมาณ 100 กรัม หรือ 100 มิลลิลิตร
ปฏิบัติตามประกาศกระทรวงสาธารณสุขว่าด้วยเรื่อง ฉลากโภชนาการ 4. ข้อความกล่าวอ้างทางสุขภาพทั้งที่แสดงบนฉลากอาหารและการโฆษณาต้องแสดง
2. การกล่าวอ้างทางสุขภาพต้องมีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ที่น่าเชื่อถือ เป็นภาษาไทย ตัวอักษรมีขนาดใกล้เคียงกัน อ่านได้ชัดเจน และจะมีข้อความเป็นภาษาอื่น
สนับสนุนให้เห็นความสัมพันธ์ระหว่างปริมาณและส่วนประกอบในอาหาร หรือ ด้วยก็ได้ ทั้งนี้ ต้องมีความหมายท�านองเดียวกันกับภาษาไทย และข้อความดังกล่าว
สารอาหาร หรืออาหารนั้นๆ มีผลส่งเสริมกับสุขภาพ ซึ่งข้อความกล่าวอ้าง ต้องไม่ท�าให้เข้าใจว่าการบริโภคอาหารหรือส่วนประกอบของอาหารนั้น สามารถบ�าบัด
ดังกล่าวต้องผ่านความเห็นชอบจากส�านักงานคณะกรรมการอาหารและยา บรรเทา รักษา หรือป้องกันโรคได้ รวมทั้งมีการแสดงข้อความตามที่ส�านักงานคณะกรรมการ
3. ปริมาณของส่วนประกอบของอาหาร หรือสารอาหาร หรืออาหารนั้นๆ อาหารและยาประกาศก�าหนด หรือได้รับความเห็นชอบจากส�านักงานคณะกรรมการอาหาร
ที่จะน�ามากล่าวอ้างทางสุขภาพต้องวิเคราะห์ได้ด้วยวิธีที่เป็นที่ยอมรับและเป็น และยา
ปัจจุบัน รวมถึงมีการศึกษาความคงตัว (Stability) ของส่วนประกอบของอาหาร 5. ฉลากหรือเอกสารก�ากับอาหารที่มีการกล่าวอ้างทางสุขภาพต้องปฏิบัติตามประกาศ
หรือสารอาหาร หรืออาหารนั้นๆ ด้วย กระทรวงสาธารณสุขว่าด้วยเรื่อง การแสดงฉลากของอาหารในภาชนะบรรจุ และต้องแสดง
เงื่อนไขการแสดงข้อความกล่าวอ้างทางสุขภาพ รายละเอียดดังนี้ด้วย (ก) ปริมาณหรือส่วนประกอบของสารอาหารที่มีการกล่าวอ้าง (ข) กลุ่ม
1. คุณประโยชน์ที่กล่าวอ้างควรได้มาจากการบริโภคอาหารหรือ เป้าหมาย (ถ้ามี) (ค) วิธีการบริโภคอาหารเพื่อให้ได้ประโยชน์ตามที่กล่าวอ้าง (ง) ค�าแนะน�า
ส่วนประกอบของอาหารที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพในปริมาณที่เหมาะสม ในการบริโภคอาหารให้กับผู้บริโภคกลุ่มเสี่ยงหรือผู้ที่ต้องการหลีกเลี่ยงอาหารนี้ (ถ้ามี)
โดยต้องไม่อาศัยประโยชน์ที่ได้รับจากการบริโภคร่วมกับอาหารอื่นๆ แม้ว่าจะ (จ) ขนาดรับประทานสูงสุดในระดับที่ปลอดภัย (Maximum safe intake) ของอาหาร หรือ
เป็นการปฏิบัติตามปกติหรือมีเจตนาให้บริโภคร่วมกัน ส่วนประกอบของอาหาร (ถ้าจ�าเป็น) และ (ฉ) ข้อความ “ควรกินอาหารให้หลากหลาย

18 FOOD FOCUS THAILAND APR 2018

18-19_Special Talk_Firn.indd 18 20/3/2561 BE 17:05