Page 53 - FoodFocusThailand No.143_February 2018

ยุวาณี อุ้ยนอง
Yuwanee Ouinong
Economic Intelligence Center (EIC)
Siam Commercial Bank Public Company Limited
yuwanee.ouinong@scb.co.th
STRO
STRONG QC & QANG QC & QA

Sarah Thomas
www.selectscience.net
Translated by: Editorial Team
Food Focus Thailand Magazine
editor@foodfocusthailand.com
10 สุดยอดเทคนิค

สู่การเป็นห้องปฏิบัติการชีววิทยาศาสตร์ที่มีประสิทธิภาพ

โดยทั่วไปแล้วการก�าหนดระดับประสิทธิภาพของห้องปฏิบัติการชีววิทยาศาสตร์นั้นมีตัวแปรหลัก 3 ประการด้วยกัน ประการแรก คือ ผู้ปฏิบัติงาน

ประการที่สอง คือ กระบวนการท�างานของห้องปฏิบัติการ และประการที่สาม คือ การใช้อุปกรณ์และเครื่องมือวิเคราะห์ในห้องปฏิบัติการ

เนื่องจากชีววิทยาศาสตร์คือการศึกษาเรื่องสิ่งมีชีวิตและระบบที่เกี่ยวข้องกับ เพียงแต่เริ่มต้นจากการจัดวางสิ่งของที่ใช้อยู่เป็นประจ�าให้อยู่ในที่ที่หยิบจับใช้ได้ง่าย
สิ่งมีชีวิตในทุกๆ แง่มุม จึงถือเป็นศาสตร์ที่จะค้นพบตัวแปรได้มากที่สุดในบรรดา และฝึกปฏิบัติตามขั้นตอนการทดลองใหม่ๆ เพื่อสร้างความมั่นใจและเตรียมพร้อม
สาขาวิชาวิทยาศาสตร์ทั้งหมด และเพราะการท�างานกับสิ่งมีชีวิตนี้เองที่ถ้าหาก ส�าหรับการท�างานอย่างเป็นระบบ รวมถึงการพิจารณาเรื่องแผนการจัดวางโต๊ะท�างานซึ่ง
เกิดการเปลี่ยนแปลงเพียงเล็กน้อยในกระบวนการศึกษาทดลองหรือสภาพแวดล้อม จะต้องมีความสอดคล้องกับวิธีการท�างานของคู่แลปด้วย เพื่อให้เกิดการท�างาน
ที่ได้รับการรบกวน ย่อมน�าไปสู่การเปลี่ยนแปลงโดยสิ้นเชิงในผลการทดลองอื่นๆ ร่วมกันได้อย่างมีประสิทธิภาพมากที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้
ตามมาได้ 4. แบ่งหน้าที่ความรับผิดชอบ การแบ่งสรรความรับผิดชอบในการท�างานภายใน
ทั้งนี้ไม่ใช่มีเพียงสารตั้งต้นในการเกิดปฏิกิริยาหรือซับสเตรตเท่านั้นที่เป็น ห้องปฏิบัติการทั้งการดูแลด้านความสะอาดและการท�างานอย่างเป็นระบบจะท�าให้
ตัวแปรส�าคัญ โมเลกุลที่จับกับซับสเตรตอย่างเช่นเอนไซม์ก็ท�าหน้าที่เป็นตัวแปร มั่นใจได้ว่าสภาพแวดล้อมการท�างานทั้งหมดเอื้อให้เกิดการท�างานอย่างมีประสิทธิภาพ
ที่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงได้ นอกจากนี้ตัวแปรในการทดลองยังหมายความ ซึ่งจะต้องไม่ใช่เพียงพื้นที่หนึ่งหรือสองโต๊ะท�างานเท่านั้น
รวมถึงการวางแผนและการควบคุมที่เข้มงวดอย่างต่อเนื่องตลอดระยะเวลา 5. ตั้งต้นท�างานจากวัตถุประสงค์ที่ต้องการ การทดลองที่มีประสิทธิภาพนั้น
การทดลอง การฝึกฝน ตลอดจนการใช้อุปกรณ์และเครื่องมือวิเคราะห์ในห้องปฏิบัติการ พิจารณาจากผลส�าเร็จในการทดลองที่เป็นไปตามแผนการท�างานที่วางไว้ นอกจากนี้
ซึ่งเป็นสิ่งส�าคัญอย่างมากต่อการท�างานภายในห้องปฏิบัติการชีววิทยาศาสตร์ การเลือกใช้วิธีการทดลองควรตั้งต้นจากผลที่ต้องการ เมื่อทราบวัตถุประสงค์ของ
ให้มีประสิทธิภาพและมีผลการทดลองที่สม�่าเสมอ โดยสามารถปฏิบัติได้ ดังนี้ การทดลองและตั้งต้นท�าย้อนจากหลังมาหน้าได้ก็จะช่วยประหยัดเวลาและลดความ-
ยุ่งยากในการออกแบบขั้นตอนการทดลอง และยังท�าให้ทราบว่าจะต้องใช้ตัวอย่างอะไรบ้าง
ผู้ปฏิบัติงาน เพราะการจะทดสอบตัวอย่างจ�านวนมากอย่างที่ต้องการนั้นย่อมเป็นไปไม่ได้
1. จัดสรรหน้าที่ให้เหมาะกับความสามารถของผู้ปฏิบัติงาน ไม่มีอะไร 6. บริหารจัดการคลังสารเคมีและเวชภัณฑ์ แทนที่จะเติมพื้นที่ว่างทั้งหมดของ
จะส�าคัญส�าหรับห้องปฏิบัติการชีววิทยาศาสตร์ที่มีประสิทธิภาพ (หรือจะเป็นห้อง คลังเก็บของให้เต็มไปด้วยสารเคมีหรือเวชภัณฑ์ต่างๆ ให้หันมาไตร่ตรองถึงสิ่งที่มีอยู่
ปฏิบัติการอื่นๆ ก็เช่นกัน) ไปมากกว่าผู้ปฏิบัติงานอีกแล้ว ไม่ว่าจะเป็นห้องปฏิบัติการ ก่อนเพื่อที่จะน�าออกมาใช้ได้ นอกจากนี้ กระดาษแข็งยังเป็นรังชั้นดีของเชื้อราและ
ในระดับการศึกษา ภาคธุรกิจหรือเอกชน ทีมที่ท�างานในห้องปฏิบัติการจะต้อง สิ่งสกปรกต่างๆ ซึ่งจะมีอะไรเลวร้ายไปกว่าการที่สิ่งเหล่านั้นส่งผลรบกวนต่อการทดลอง
มีความเป็นผู้น�าที่แข็งแกร่ง ศึกษาค้นคว้าอย่างต่อเนื่อง ฝึกฝนและมีเป้าหมาย ที่เราก�าลังศึกษาอยู่นั่นเอง
ที่ชัดเจน สามารถท�าตามวัตถุประสงค์ได้อย่างส�าเร็จ
2. ส่งเสริมให้เกิดวัฒนธรรมทางนวัตกรรม การกล้าที่จะตั้งค�าถามและ อุปกรณ์และเครื่องมือวิเคราะห์ในห้องปฏิบัติการ
กระตุ้นคนรอบข้างให้รู้จักการถาม เช่น ท�าไมจึงต้องใช้วิธีการนี้? ซึ่งถ้ามีวิธีการอื่น 7. วางแผนการจัดซื้ออุปกรณ์และเครื่องมือวิเคราะห์ในห้องปฏิบัติการล่วงหน้า
ที่ดีกว่าที่ก�าลังด�าเนินการอยู่ก็สามารถน�ามาใช้ให้เหมาะสมตามหลักวิทยาศาสตร์ได้ การจัดท�าตารางการสั่งซื้ออุปกรณ์และเครื่องมือวิเคราะห์ในห้องปฏิบัติการจะท�าให้ง่าย
เพื่อท�าให้เกิดหลักการทดลองใหม่ๆ และแทนที่ทุกคนจะปล่อยให้ตัวเองอยู่ว่างเฉยๆ ที่จะรู้ว่าใครต้องการอะไร และเมื่อใดที่จ�าเป็นต้องใช้ โดยมีรูปแบบตารางการวางแผน
ก็มาวางแผนฝึกฝนทบทวนขั้นตอนการทดลองเสมอๆ เพื่อไม่ให้เกิดความวอกแวก จัดซื้อมากมายที่แชร์ให้ดาวน์โหลดแบบไม่เสียค่าใช้จ่าย ซึ่งสามารถน�ามาใช้กับ
ในขณะปฏิบัติงานจริง ห้องปฏิบัติการได้เพื่อจะได้เกิดการวางแผนการจัดซื้อล่วงหน้าอย่างเหมาะสม
8. มองหาอุปกรณ์และเครื่องมือวิเคราะห์ในห้องปฏิบัติการใหม่ๆ ที่จะช่วย
กระบวนการท�างานของห้องปฏิบัติการ เพิ่มความสามารถในการท�างานกว่าเดิม ในทุกๆ ปีจะเห็นว่ามีสินค้าใน
3. จัดพื้นที่การท�างานให้ลดการสูญเปล่าน้อยที่สุด การเริ่มต้นที่จะลด ห้องปฏิบัติการออกมาใหม่ๆ มากมาย ลองมองหาชิ้นที่จะเข้ามาช่วยให้การท�างานใน
การสูญเปล่าในการท�างานไม่จ�าเป็นจะต้องยุ่งเกี่ยวกับอะไรก็ตามที่ซับซ้อนนัก ห้องปฏิบัติการรวดเร็วขึ้นและได้ผลการทดลองที่มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น นอกจากนี้

FEB 2018 FOOD FOCUS THAILAND 53