Page 38 - FoodFocusThailand No.173 August 2020
P. 38
STRATEGIC R&D ผู้้�ช่่วยศาสตราจารย์ ทศพร นามโฮง
STRATEGIC R&D
Assistant Professor Tosporn Namhong
Visiting Lecturer
Rajamangala University of Technology Suvarnabhumi
สุุขภาพลำำาไสุ้
tnamhong@hotmail.com
ทางเดิินอาหารมีีความีสำำคัญต่่อสำุขภาพของมีนุษย์์ ทางเดิินอาหารเป็็นทางขนสำ่ง
อาหารจากป็ากไป็ย์ังกระเพาะอาหารและลำไสำ้ ซึ่่�งที�ลำไสำ้จะมีีการเป็ลี�ย์นอาหารเป็็น
สำารอาหารที�ดิูดิซึ่่มีไดิ้ สำะสำมีพลังงาน และขับของเสำีย์ทิ�งออกจากร่างกาย์
นักวิทย์าศาสำต่ร์พบว่าระบบทางเดิินอาหารนั�นทำหน้าที�ที�ย์ิ�งใหญ่และซึ่ับซึ่้อน
และมีีความีเกี�ย์วข้องกับบริบทของสำุขภาพไมี่ใช่่เพีย์งแค่การย์่อย์อาหาร
แต่่เกี�ย์วข้องต่ั�งแต่่ระบบภูมีิคุ้มีกันของร่างกาย์ จนถึ่งความีเครีย์ดิทางอารมีณ์์
ความีเจ็บป็่วย์เร้�อรัง รวมีถึ่งโรคเร้�อรังต่่างๆ เช่่น มีะเร็ง และเบาหวาน
จุุลิินทรีีย์์กัับสุุขภาพลิำาไสุ้ คนที่่�มี่สุุขภาพดี่มี่จุุลิินที่รี่ย์์อย์่�ใน 5 สุ�วนของรี�างกาย์ SCFAs) มี่บที่บาที่ต่�อการีเกิดีโรีคเบาหวาน Type 2 (Type 2 Diabetes;
ดีังต่�อไปน่� คือ ที่างเดีินหาย์ใจุ ผิิวหนัง ช่�องปาก ที่างเดีินอาหารี แลิะช่�องคลิอดี แต่�ปรีะช่ากรี T2D) พบว�าผิ่้ป่วย์ T2D มี่จุำานวนจุุลิินที่รี่ย์์ที่่�สุามีารีถ้ผิลิิต่ SCFAs
จุุลิินที่รี่ย์์จุะมี่มีากที่่�สุุดีที่่�ลิำาไสุ้ ซึ่่�งสุ�วนใหญ่� คือ แบคที่่เรี่ย์ ไวรีัสุ ฟัังไจุ โปรีโต่ซึ่ัว ไดี้เป็นจุำานวนน้อย์กว�าคนปกต่ิ ซึ่่�ง SCFAs มี่บที่บาที่สุำาคัญ่ต่�อการีเรี�ง
โดีย์เรี่ย์กรีวมีๆ ว�า Microbiota แต่�กลิุ�มีจุุลิินที่รี่ย์์ที่่�เป็นกลิุ�มีใหญ่� คือ แบคที่่เรี่ย์ ซึ่่�งมี่มีากกว�า กรีะบวนการีเผิาผิลิาญ่ไขมีันแลิะนำ�าต่าลิกลิ่โคสุ วิถ้่ช่่วิต่ที่่�เปลิ่�ย์นไปมี่
1,000 สุาย์พันธุ์ุ์ แลิะมี่จุำานวนเซึ่ลิลิ์มีากกว�าเซึ่ลิลิ์ของรี�างกาย์ ผิ่้ที่่�มี่สุุขภาพไมี�ดี่ พบว�า บที่บาที่สุำาคัญ่ต่�อการีเพิ�มีจุำานวนผิ่้ป่วย์เบาหวานในสุหรีัฐอเมีรีิกา ซึ่่�งใน
ความีหลิากหลิาย์ของจุุลิินที่รี่ย์์ในลิำาไสุ้มี่น้อย์กว�าคนปกต่ิ นอกจุากน่� สุุขภาพลิำาไสุ้ รีะย์ะ 50 ปีที่่�ผิ�านมีา มี่การีใช่้ย์าปฏิิช่่วนะเพิ�มีมีากข่�น บรีิโภคอาหารีที่่�มี่
ย์ังมี่ความีเก่�ย์วข้องกับสุุขภาพดี้านรีะบบปรีะสุาที่ เช่�น ภาวะซึ่่มีเศรี้า ภาวะสุมีองเสุื�อมี นำ�าต่าลิแลิะไขมีันมีากข่�น ซึ่่�งย์าปฏิิช่่วนะไปที่ำาให้ความีหลิากหลิาย์ของ
แลิะโรีคอ้วน Microbiota ในลิำาไสุ้ลิดีลิง ผิ่้ป่วย์เบาหวานช่นิดี T2D มี่แบคที่่เรี่ย์ใน
ลิำาไสุ้จุำานวนน้อย์ลิงที่่�สุามีารีถ้ย์�อย์พอลิิแซึ่คคาไรีดี์จุากพืช่เพื�อเปลิ่�ย์น
มนุษย์์ได้้ Microbiota จุากัไหน ที่ารีกในครีรีภ์ย์ังไมี�มี่จุุลิินที่รี่ย์์เกิดีข่�น แต่�เมีื�อผิ�าน เป็น SCFAs ไดี้ ที่ั�งน่� เป็นผิลิมีาจุากรี่ปแบบอาหารีที่่�กิน เช่�น กินอาหารี
กรีะบวนการีคลิอดีจุะรีับ Microbiota ที่่�สุ�งผิ�านมีาที่างช่�องคลิอดีของมีารีดีา สุ�วนที่ารีก แปรีรี่ปมีากข่�น กินแป้งแลิะไขมีันเพิ�มีข่�น กินเย์ื�อใย์อาหารีต่ำ�ากว�าปรีิมีาณ
ที่่�คลิอดีดี้วย์การีผิ�าต่ัดีจุะไดี้รีับ Microbiota ช่นิดีเดี่ย์วกับที่่�ผิิวหนัง ต่�อมีาเมีื�อที่ารีก ที่่�แนะนำา คือ 30 มีิลิลิิกรีัมีต่�อวัน ซึ่่�งต่ามีปกต่ิแลิ้วเย์ื�อใย์อาหารีที่่�รี�างกาย์
เรีิ�มีเจุรีิญ่เต่ิบโต่ก็จุะมี่ความีหลิากหลิาย์แลิะจุำานวนของจุุลิินที่รี่ย์์ที่่�ลิำาไสุ้เพิ�มีมีากข่�น ย์�อย์ไมี�ไดี้จุะถ้่กหมีักดี้วย์จุุลิินที่รี่ย์์ในที่างเดีินอาหารี เกิดีเป็น SCFAs
การีเปลิ่�ย์นแปลิงน่�ข่�นกับอาหารีที่่�ที่ารีกไดี้รีับ เช่�น นมีมีารีดีา หรีืออาหารีเสุรีิมีที่่�ไดี้รีับดี้วย์ ที่่�มี่ความีสุามีารีถ้ต่้านการีอักเสุบ เพรีาะผิลิิต่ Immunoglobulin A แลิะ
Immunosuppressive cytokines การีบรีิโภคอาหารีที่่�มี่เย์ื�อใย์น้อย์
กัารีเปลิี�ย์นแปลิงองค์์ปรีะกัอบของจุุลิินทรีีย์์ในลิำาไสุ้ ช่นิดีแลิะปรีิมีาณจุุลิินที่รี่ย์์ มี่ความีเก่�ย์วข้องกับการีลิดีปรีิมีาณลิงของ SCFAs ที่่�จุุลิินที่รี่ย์์ในลิำาไสุ้
ในลิำาไสุ้ไมี�คงที่่� เปลิ่�ย์นไปต่ามีช่�วงเวลิาของช่่วิต่ การีเปลิ่�ย์นแปลิงต่�างๆ ข่�นกับอาหารี สุังเครีาะห์ไดี้ อาหารีที่่�มี่เย์ื�อใย์สุ่งช่�วย์รีักษาจุำานวนจุุลิินที่รี่ย์์ที่่�จุำาเป็นใน
ที่่�ไดี้รีับ ย์าปฏิิช่่วนะ การีเกิดีโรีคต่�างๆ เช่�น ลิำาไสุ้อักเสุบ โรีคเก่�ย์วกับการีเผิาผิลิาญ่อาหารี การีผิลิิต่ SCFAs ไดี้ ต่ัวอย์�างเช่�น Butyrate เป็น SCFAs ที่่�พบในลิำาไสุ้ใหญ่�
แลิะแมี้แต่�ภาวะออที่ิสุต่ิก พบว�าที่ำาหน้าที่่�หลิากหลิาย์ เช่�น เป็นแหลิ�งพลิังงานของ Epithelial cell
ย์าปฏิิช่่วนะมี่ผิลิกรีะที่บสุำาคัญ่ต่�อองค์ปรีะกอบจุุลิินที่รี่ย์์ในลิำาไสุ้ ย์กต่ัวอย์�างเช่�น ในลิำาไสุ้ใหญ่� เพิ�มีภ่มีิคุ้มีกัน แลิะต่้านการีอักเสุบในลิำาไสุ้ แบคที่่เรี่ย์ที่่�สุรี้าง
ถ้้าไดี้รีับย์าปฏิิช่่วนะ Ciprofloxacin ซึ่่�งเป็นต่ัวย์ับย์ั�งเอนไซึ่มี์ Topoisomerase ของแบคที่่เรี่ย์ Butyrate ที่่�มี่จุำานวนลิดีลิงมี่ความีเก่�ย์วข้องกับการีที่ำาให้ความีไวต่�อ
ก็มี่ผิลิที่ำาให้ความีหลิากหลิาย์แลิะจุำานวนของแบคที่่เรี่ย์ในลิำาไสุ้ลิดีลิงภาย์ใน 3-4 วัน อินซึ่่ลิินลิดีลิงแลิะโรีคอ้วน แลิะมี่สุ�วนเก่�ย์วข้องกับอาการีของโรีค
เบาหวานช่นิดี Type 2 ดี้วย์ ดีังนั�น จุุลิินที่รี่ย์์ในลิำาไสุ้จุ่งใช่้เป็น Biomarker
ค์วามเกัี�ย์วข้องของเบาหวานแลิะจุุลิินทรีีย์์ในลิำาไสุ้ โรีคเบาหวานมี่ที่ั�ง Type 1 แลิะ เพื�อที่ำานาย์การีเรีิ�มีอาการีของโรีคเบาหวานช่นิดี Type 2 แลิะมี่การีศ่กษา
Type 2 ช่นิดี Type 1 คือ รี�างกาย์สุรี้างฮอรี์โมีนอินซึ่่ลิินไดี้ไมี�เพ่ย์งพอ ซึ่่�งผิ่้ป่วย์เบาหวาน ที่่�พบว�าเดี็กที่่�มี่ความีเสุ่�ย์งของโรีคเบาหวาน Type 1 มี่ความีหลิากหลิาย์
Type 1 น่� คิดีเป็นรี้อย์ลิะ 10 ของผิ่้ป่วย์เบาหวานที่ั�งหมีดี อ่กรี้อย์ลิะ 90 คือ ผิ่้ป่วย์เบาหวาน แลิะจุำานวนของจุุลิินที่รี่ย์์ในลิำาไสุ้น้อย์กว�าผิ่้ที่่�มี่สุุขภาพดี่
ช่นิดี Type 2 ซึ่่�งเป็นความีผิิดีปกต่ิของรีะบบเผิาผิลิาญ่ของรี�างกาย์เนื�องจุากเกิดีภาวะดีื�อ
อินซึ่่ลิิน รี�างกาย์ไมี�สุามีารีถ้นำาอินซึ่่ลิินไปใช่้ไดี้ต่ามีที่่�ต่้องการี ซึ่่�งภาวะดีื�ออินซึ่่ลิินน่� ค์วามเกัี�ย์วข้องรีะหว่างจุุลิินทรีีย์์ในลิำาไสุ้กัับค์วามเค์รีีย์ด้แลิะ
มี่ความีเก่�ย์วข้องกับโรีคอ้วน มี่รีาย์งานวิจุัย์ที่่�แสุดีงให้เห็นว�าจุุลิินที่รี่ย์์ในลิำาไสุ้มี่อิที่ธุ์ิพลิ สุุขภาพจุิต ความีเครี่ย์ดีมี่ผิลิต่�อสุรี่รีวิที่ย์าของที่างเดีินอาหารีในหลิาย์ๆ
อย์�างย์ิ�งต่�อการีเกิดีโรีคเบาหวานที่ั�ง 2 type ที่าง เช่�น การีเปลิ่�ย์นแปลิงการีเคลิื�อนที่่�ของลิำาไสุ้ การีดี่ดีซึ่่มี แลิะการี-
มี่การีศ่กษาหลิาย์ช่นิดีที่่�กลิ�าวว�า กรีดีไขมีันสุาย์สุั�น (Short Chain Fatty Acids; เปลิ่�ย์นแปลิงของจุุลิินที่รี่ย์์ในลิำาไสุ้ มี่การีศ่กษาที่่�พบว�าผิ่้ที่่�มี่ความีเครี่ย์ดี
38 FOOD FOCUS THAILAND AUG 2020
22/7/2563 BE 16:19
38-42_Strategic R&D_����.indd 38 22/7/2563 BE 16:19
38-42_Strategic R&D_����.indd 38
