- page 52

52 JUN 2017 FOOD FOCUSTHAILAND
SPECIAL FOCUS
ผู้รับประโยชน์สูงสุดจากกระแสอุตสาหกรรม4.0นี้ คือ เจ้าของทุนความรู้หรือ
กลุ่มนักลงทุนดังนั้นจึงเป็นไปได้ที่อุตสาหกรรม4.0จะท�ำให้เกิดช่องว่างทางรายได้
ระหว่างกลุ่มผู้ผลิ ตที่ยั งพึ่งพิงการใช้ แรงงานและผู้ที่ เป็นเจ้ าของต้นทุนดังกล่ าว
ประเด็นนี้ท้ าทายเศรษฐกิจในระดับภูมิ ภาค เช่นอาเซียนซึ่ งกลุ่มประเทศสมาชิก
มีความแตกต่างกั นในด้านขนาดพื้นที่ จ�ำนวนประชากร และทรัพยากร ซึ่งท�ำให้
ระดับการพัฒนาและศั กยภาพด้านการวิจัยและเทคโนโลยีแตกต่ างกัน ดั งนั้น
อุตสาหกรรม4.0จึงเป็นทั้งโอกาสและความท้าทายส�ำหรับอาเซียนในการปรับตัว
สู่วิถีชีวิตแบบใหม่ ซึ่งอุตสาหกรรม 4.0 อาจท� ำให้ช่องว่างทางเศรษฐกิจกว้างขึ้น
หรือแคบลง
ในการสร้างสังคมฐานความรู้นั้นประเทศไทยและประเทศมาเลเซียยังจั ดได้ว่ า
เป็นกลุ่มผู้น� ำรองลงมาจากประเทศสิงคโปร์ ทั้ งสองประเทศสามารถเทียบเคียงกัน
ได้ในเชิงปริมาณผลผลิ ตงานวิจัยและนวัตกรรม แต่ในด้านอั ตราการผลิตนั้น
ถือว่ามาเลเซียเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วมากในช่วง5ปีที่ผ่านมาโดยมาเลเซียเป็นผู้น� ำ
ทางด้านน�้ำมันปาล์มโบโอดีเซลในขณะที่ประเทศไทยมีจุดแข็งในด้านเวชศาสตร์-
คลินิ ก โดยแนวโน้มนี้มี พื้นฐานมาจากการขับเคลื่อนนโยบายด้านวิ ทยาศาสตร์
เทคโนโลยีและนวัตกรรมที่แตกต่างกั นระหว่างสองประเทศ
ในขณะที่ประเทศไทยเน้นพัฒนาโครงสร้ างและระบบสนับสนุนการวิจัยและ
พัฒนานวัตกรรมโดยมีเป้าหมายในการเพิ่มสัดส่วนงบลงทุนด้านวิจัยและพัฒนา
ของประเทศและการมีส่วนร่วมของภาคเอกชนมาเลเซียวางเป้าหมายในการเป็ น
ประเทศพัฒนาแล้วในปี พ.ศ.2563 ในด้านความร่ วมมือระดั บภูมิ ภาคด้าน
วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ประเทศไทย มาเลเซีย รวมถึงสมาชิ กอาเซียนประเทศ
อื่นๆ อยู่ในรู ปแบบของความร่วมมือวิจัย แลกเปลี่ยนองค์ ความรู้ เคลื่อนย้าย
บุคลากรผู้ เชี่ยวชาญผ่านโครงการต่ างๆ เช่นe-AsiaJointResearchPartner ใน
หลากหลายสาขาภายใต้การก�ำกับของคณะกรรมการวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
อุตสาหกรรม 4.0 หรือการปฏิวัติอุตสาหกรรมครั้งที่ 4 เป็ นกระแสการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างทางเศรษฐกิจที่น�ำเทคโนโลยีสารสนเทศที่ ทันสมัย
มาประยุกต์ใช้ กับเครื่องจักรหรือระบบการผลิตให้เป็นกระบวนการอั ตโนมัติและช่ วยเพิ่มประสิทธิภาพของการผลิตในอุตสาหกรรม ระบบการผลิต
แบบใหม่นี้มีจุดเด่นคือ สามารถปรั บแต่งสินค้ าหรือบริการให้ตรงกับความต้องการของลูกค้ ารายบุคคล ตัวอย่างของเทคโนโลยีในยุคอุตสาหกรรม
4.0 ได้แก่ ปัญญาประดิ ษฐ์ หุ่นยนต์ สภาพแวดล้ อมซึ่งสรรพสิ่ งเชื่อมต่อกันด้วยระบบอินเทอร์เน็ ต เทคโนโลยีการพิมพ์สามมิติ เทคโนโลยีนาโน
เทคโนโลยีชีวภาพ และวัสดุศาสตร์ เป็นต้น
ASEANTowards Industry4.0
theRoleofScience, Technologyand Innovation (STI)
แห่งอาเซี ยน ซึ่ งมีบทบาทหลั กในการแปลงแผนการด� ำเนินงานด้าน
วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวั ตกรรม (ASEANPlanofActiononScience,
Technology and Innovation 2016-2025) ไปสู่การปฏิบัติ ในบริบทของ
อุตสาหกรรม 4.0 นั้น คณะกรรมการฯ เริ่มผลักดั นอย่างจริงจัง เพื่อให้เกิด
ความร่วมมื อระหว่างประเทศสมาชิกมากขึ้น การมีส่วนร่วมของภาคเอกชน
และเยาวชน รวมถึงเปลี่ยนบทบาทของรั ฐให้ เป็ นผู้ สนับสนุ นกิจกรรม
วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี โดยจากการประชุม ASEAN STI Forum 2016
ในปลายเดือนกันยายนในปีที่ ผ่านมาได้รวบรวมความเห็นจากนักก� ำหนด
นโยบายและผู้ปฏิบัติ และระบุกิจกรรมซึ่งวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีจะเข้ า
มาสร้างผลกระทบต่อเศรษฐกิจและอุตสาหกรรมในระดับภูมิ ภาค ได้แก่
การคาดการณ์ตลาดและเทคโนโลยี การน� ำงานวิจัยมาใช้ประโยชน์และการ-
จับคู่ธุ รกิจ เครือข่ายเทคโนโลยีและนวัตกรรมการพั ฒนาทักษะผู ้ประกอบการ
เครือข่ายสนับสนุนความร่วมมื อในรูปแบบประชารัฐเพื่อวิจัยและนวัตกรรม
อุตสาหกรรม4.0 เป็นความท้าทายหลักของอาเซียน เนื่องจากทุกประเทศ
ต้องการยกระดับอุตสาหกรรม เพื่อขับเคลื่อนสั งคมและเศรษฐกิจของประเทศตน
ไปสู่ความมั่งคั่งและยั่งยื น อุตสาหกรรม 4.0 จะน�ำมาซึ่งอ�ำนาจในการเชื่อมโยง
ในทุกภาคส่วนผ่านการแลกเปลี่ยนข้ อมูล ซึ่งอาจช่วยเติ มเต็มศักยภาพทาง
เทคนิคของหลายประเทศ ดังนั้น ในอนาคตข้อจ�ำกั ดส่วนใหญ่ในการพั ฒนา
อุตสาหกรรมและเศรษฐกิจอาจมาจากกฎหมายกฎระเบี ยบและจรรยาบรรณ
ดังนั้น นอกจากการก�ำหนดนโยบายสนับสนุนการเปลี่ยนผ่านทางไปสู่ระบบ
อุตสาหกรรมในรูปแบบใหม่แล้ว อาเซียนยังจะต้องเร่ งสร้างความร่วมมือ
ระหว่างประเทศสมาชิก รวมไปถึ งกับประเทศคู่เจรจาด้ วย โดยเน้ นความ-
ส�ำคัญของวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม