Page 42 - FoodFocusThailand No.182 May 2021

STRATEGIC R & DD
STRATEGIC R &
ผู้้�ช่่วยศาสตราจารย์ ทศพร นามโฮง
Assistant Professor Tosporn Namhong
Visiting Lecturer
Rajamangala University of Technology Suvarnabhumi
tnamhong@hotmail.com

สมอง คืือ อวััยวัะที่่�สำคืัญในสัตวั์ ตามลัักษณะ
ที่างกายวัิภาคืสมองม่หน้าที่่�คืวับคืุมแลัะสั�งการ

การเคืลัื�อนไหวั พฤติกรรม แลัะคืงภาวัะธำำรงดุุลั
(Homeostasis) ซึ่่�งหมายถึ่งคืวัามพยายามที่่�จะ
ที่ำให้เกิดุคืวัามสมดุุลัของกระบวันการต่างๆ
ในร่างกาย เพื�อให้ร่างกายอย่่ในสภาพปกติ

กระบวันการต่างๆ น่�ต้องอาศััยกลัไกต่างๆ ของ
ร่างกายในการคืวับคืุมโดุยศั่นย์กลัางการคืวับคืุม
homeostasis อย่่ในสมองส่วันไฮโปธำาลัามัส
(Hypothalamus)

สุุขภาพสุมองและการรับร้�

เมื่่�อนึึกถึึงกลไกการทำำางานึของสมื่อง เราจะนึึกถึึงหนึ้าทำ่�ต่่างๆ เช่่นึ ความื่จำา barrier ซึ่ึ�งเป็นึต่ัวกรองโมื่เลก้ลของสารต่่างๆ ทำ่�เข้าส้่สมื่อง โดย blood- brain
อารมื่ณ์์ หร่อการเร่ยนึร้้ แต่่นึ้อยคนึนึักทำ่�จะร้้ว่าสมื่องยังมื่่หนึ้าทำ่�อ่�นึๆ อ่ก เช่่นึ barrier มื่่ความื่จำาเพาะทำ่�จะอนึ้ญาต่ให้โมื่เลก้ลบางช่นึิดเทำ่านึั�นึเข้าไปในึ
การเกิดการต่่�นึต่ัว หร่อเก่�ยวข้องกับพฤต่ิกรรมื่การกินึ และหนึ้าทำ่�ต่่างๆ เหล่านึ่� เซึ่ลล์สมื่อง ดังนึั�นึ มื่ันึจึงเป็นึต่ัวกั�นึสารพิษและสารก่อโรคไมื่่ให้เข้าส้่สมื่อง
ถึ้กกระต่้้นึให้ทำำางานึด้วยไฮโปธาลามื่ัส ซึ่ึ�งเป็นึส่วนึหนึึ�งของพ่�นึทำ่�เล็กๆ ในึสมื่อง จึงเป็นึเหต่้ผลว่าทำำาไมื่ยาและโมื่เลก้ลของสารบางช่นึิดมื่่ฤทำธิ�ต่่อสมื่อง
มื่่ขนึาดเทำ่ากับเมื่ล็ดถึั�ว และเป็นึต่ัวเช่่�อมื่ระบบประสาทำกับระบบต่่อมื่ไร้ทำ่อ แต่่บางช่นึิดไมื่่มื่่
นึอกจากนึ่� ก้านึสมื่องซึ่ึ�งอย้่ส่วนึหลังของสมื่องและเช่่�อมื่ต่่อกับไขสันึหลังเป็นึ ส้ขภาพหัวใจและส้ขภาพสมื่องมื่่ความื่เก่�ยวข้องกันึ การปกป้องอย่างใด
ต่ัวสร้างการทำำางานึหลายอย่าง เช่่นึ การทำำางานึของหัวใจ การหายใจ และเก่�ยวข้อง อย่างหนึึ�งก็เหมื่่อนึปกป้องอ่กอย่างด้วย ปัจจัยต่่างๆ ทำ่�เก่�ยวข้องกับส้ขภาพหัวใจ
กับวงจรหลับต่่�นึของมื่นึ้ษย์ เช่่นึ การมื่่นึำ�าหนึักเกินึ ความื่ดันึโลหิต่ส้ง ระดับคอเลสเต่อรอลส้ง ไต่รกล่เซึ่อไรด์
ภายในึสมื่องมื่่ส่วนึทำ่�เร่ยกว่า สสารส่เทำา (Gray matter) เนึ่�องจากอัดแนึ่นึด้วย และนึำ�าต่าลในึเล่อดส้ง ปัจจัยเหล่านึ่�สามื่ารถึทำำาลายส้ขภาพสมื่องได้ด้วย
เซึ่ลล์ประสาทำ สสารส่เทำานึ่�อย้่ในึส่วนึทำ่�เร่ยกว่า เปล่อกสมื่อง (Cerebral cortex) ดังนึั�นึ คำาแนึะนึำาต่่างๆ ทำ่�ใช่้ในึการรักษาส้ขภาพสมื่องก็เหมื่่อนึกับใช่้ในึ
และในึนึิวเคล่ยส (Nuclei) ข้างในึสมื่อง ทำ่�เหล่อนึอกนึั�นึเป็นึสสารส่ขาว (White การรักษาส้ขภาพหัวใจด้วย เพราะถึ้าไมื่่มื่่การส้บฉ่ดโลหิต่ทำ่�คงทำ่�จากหัวใจ
matter) ทำ่�ประกอบด้วยกล้่มื่ของแกนึประสาทำหร่อแอกซึ่อนึ (axon) ทำ่�เป็นึต่ัวเช่่�อมื่ สมื่องก็จะไมื่่ได้รับออกซึ่ิเจนึและสารอาหารทำ่�จำาเป็นึต่่อการทำำางานึของสมื่อง
เซึ่ลล์ประสาทำแต่่ละเซึ่ลล์เข้าด้วยกันึ แอกซึ่อนึเป็นึสายใยบางๆ ทำ่�เช่่�อมื่ต่่อจาก การอ้ดต่ันึของหลอดเล่อดจะไปปิดกั�นึการไหลของเล่อดทำ่�ไปเล่�ยงสมื่อง ทำำาให้
ต่ัวเซึ่ลล์ประสาทำ ซึ่ึ�งเปร่ยบเสมื่่อนึเป็นึสายไฟฟ้าทำ่�ส่�อกระแสไฟฟ้าระหว่าง เกิดภาวะหลอดเล่อดสมื่องต่่บ อ้ดต่ันึ หร่อแต่ก (Stroke) ในึอ่กทำางหนึึ�งเมื่่�อ
เซึ่ลล์ประสาทำ ซึ่ึ�งแอกซึ่อนึเปร่ยบเหมื่่อนึกับสายเคเบิลทำ่�ต่้องมื่่ฉนึวนึห้้มื่ สายเคเบิล สมื่องถึ้กทำำาลาย ทำำาให้สัญญาณ์ไฟฟ้าในึหัวใจเกิดการเปล่�ยนึแปลง ซึ่ึ�งช่่�ให้
มื่่ฉนึวนึเป็นึยาง แต่่แอกซึ่อนึมื่่ฉนึวนึเป็นึไมื่อ่ล่นึ (Myelin) ซึ่ึ�งเป็นึไขมื่ันึส่ขาว เห็นึว่าโรคทำ่�เก่�ยวข้องกับระบบประสาทำมื่่ผลโดยอัต่โนึมื่ัต่ิต่่อการทำำางานึของ
นึอกจากสสารส่เทำาและสสารส่ขาวทำ่�พบในึสมื่องแล้ว ยังพบเส้นึเล่อดซึ่ึ�งทำำาหนึ้าทำ่� หัวใจในึผ้้ป่วยบางรายทำ่�มื่่ความื่เคร่ยดอย่างร้นึแรง ทำำาให้กล้ามื่เนึ่�อหัวใจอ่อนึแอ
ส่งเล่อดไปเล่�ยงสมื่องด้วย ซึ่ึ�งแสดงว่าส้ขภาพหัวใจและส้ขภาพสมื่องมื่่ความื่เก่�ยวข้องกันึ การรักษา
ร้อยละ 10 ของปริมื่าต่รสมื่องมื่่ของเหลวใส เร่ยกว่า cerebrospinal fluid ส้ขภาพหลอดเล่อดจึงมื่่ความื่สำาคัญต่่อส้ขภาพทำั�งสมื่องและหัวใจ สามื่ารถึ
ซึ่ึ�งเป็นึเสมื่่อนึต่ัวกันึกระแทำกในึสมื่อง และรักษาภาวะ homeostasis ต่ัวทำ่�สำาคัญ ทำำาได้โดย
ทำำาหนึ้าทำ่�ป้องกันึสมื่องและช่่วยรักษาภาวะ homeostasis นึั�นึค่อ blood-brain

42 FOOD FOCUS THAILAND MAY 2021

22/4/2564 BE 18:38
42-45_Strategic R&D_Brain.indd 42 22/4/2564 BE 18:38
42-45_Strategic R&D_Brain.indd 42