- page 30

30 DEC 2017 FOOD FOCUSTHAILAND
SPECIAL FOCUS
4. ร้านสะดวกซื้อ (Convenience Store/Express/Mini Mart) เป็นร้านค้าปลีก
ขนาดเล็กที่ได้รับความนิยม และเข้ามาทดแทนร้านค้าปลีกดั้งเดิม เนื่องจากมีการจั ดร้าน
และการบริหารจัดการที่ ทันสมัยจ�ำหน่ายสินค้าหลากหลายและที่ตั้งร้านกระจายไป
ตามแหล่งชุมชน ผู ้ประกอบการส�ำคัญ ได้แก่ เซเว่ น อีเลฟเว่น และแฟมิ ลี่มาร์ท
เป็นต้ น
5. ร้านค้าปลี กขายสินค้าเฉพาะอย่ าง (Specialty Store) เน้นขายสิ นค้า
เฉพาะด้านที่มีคุณภาพราคาสูงบางร้านขายสินค้าเฉพาะแบรนด์ของตนเองที่ตั้งร้ าน
มักอยู่ในห้ างค้าปลี ก หรือตามแหล่งชุมชนขนาดใหญ่ ผู้ ประกอบการส�ำคั ญ อาทิ
บู๊ทส์ วั ตสันและซูเปอร์สปอร์ต
นอกจากนี้ ร้านค้าปลี กสมัยใหม่ยังมีการพัฒนารูปแบบแตกย่อยออกเป็นประเภท
ต่างๆ มากขึ้น อาทิ ร้านค้าเฉพาะอย่างที่เน้นสินค้าราคาถูก (Category killer) และ
ร้านค้าที่ขายสินค้าราคาเดียว รวมถึงมีการขยายสาขาสู ่ต่างจังหวั ดและเจาะตลาด
ชุมชน ต�ำบล และหมู่บ้าน ท�ำให้ร้านค้าปลีกกลายเป็นศู นย์กลางของชุมชนมากขึ้น
ส่งผลให้มู ลค่าธุรกิจค้าปลีกสมั ยใหม่เพิ่มขึ้นอย่ างต่อเนื่อง แต่ขณะเดียวกั นภาวะ
การแข่งขันในธุ รกิจก็ทวีความรุ นแรงขึ้นเช่นกัน
ส่งผลให้การแข่งขั นของธุรกิ จค้าปลีกรุ นแรงขึ้นอย่างไรก็ตามการลงทุนใหม่ของ
ธุรกิ จค้าปลีกสมัยใหม่ขนาดใหญ่ชะลอลงบ้างในปี 2559 ซึ่งมีเฉพาะการลงทุ น
ในพื้นที่ กรุงเทพฯ และพื้ นที่ โดยรอบที่เพิ่มขึ้นประมาณ 0.13 ล้านตารางเมตร
ส่งผลให้พื้นที่ค้าปลีกรวมในกรุงเทพฯอยู่ที่ 7.5ล้านตารางเมตร5 ส่ วนการลงทุน
ในต่างจั งหวัดของผู้ ประกอบการร้านค้ าปลีกขนาดใหญ่ มีการเปิดพื้นที่ใหม่
ไม่มากนัก ส่วนใหญ่เป็นการลงทุ นร้านค้าและพื้ นที่ค้าปลีกขนาดเล็ก โดยเน้น
เฉพาะในจังหวั ดขนาดใหญ่ที่ มีประชากรหนาแน่น มี ระบบสาธารณูปโภค
พร้อม หรือเป็นจังหวั ดศูนย์กลางเศรษฐกิจ การค้ าและการท่องเที่ยว อาทิ
เชียงใหม่ ภูเก็ตอุดรธานี ขอนแก่ นนครราชสีมา เป็นต้น
สถานการณ์ ของธุรกิ จค้าปลี กสมั ยใหม่เมื่อพิ จารณาตามรู ปแบบ
ที่ส�ำคัญมีดังนี้
•ห้างสรรพสินค้า (DepartmentStore) ธุ รกิจห้างสรรพสินค้าในไทยขยาย
การลงทุนอย่างต่อเนื่องในช่วงหลายปี ที่ผ่านมา ในช่วงปี 2555-2556 ซึ่งเป็น
ยุคที่เศรษฐกิจต่างจังหวัดเฟื่องฟู มีการซื้ อขายที่ดินและการลงทุ นโครงการที่อยู่
อาศัยจ�ำนวนมาก จึ งเป็นโอกาสในการขยายการลงทุนพื้นที่ค้าปลีกขนาดใหญ่
สถานการณ์ที่ผ่านมา
ธุรกิ จค้ าปลีกสมั ยใหม่ ในไทยเติบโตตามความเชื่ อมั่ นของผู้บริโภค จากข้ อมู ล
ของสมาคมผู้ค้ าปลีกไทยระบุว่ าก่อนเกิดเหตุการณ์ความวุ่นวายทางการเมืองในไทย
ครั้งล่าสุดปี 2557 มูลค่ าค้าปลีกขยายตัวในอั ตราสูงกว่ าการเติบโตของเศรษฐกิจ
โดยเฉพาะร้านค้าปลีกสมั ยใหม่ อาทิ ไฮเปอร์มาร์ เก็ต ซูเปอร์มาร์ เก็ต และร้านสะดวกซื้อ
ที่มีการขยายสาขามากท�ำให้มีส่วนแบ่ งตลาดด้านรายได้เพิ่มขึ้นและมีบทบาททดแทน
ตลาดค้าปลีกดั้งเดิมเป็นล�ำดับอย่ างไรก็ตามการชะลอตัวของเศรษฐกิ จไทยนับตั้งแต่
ปี 2556 และปัญหาการเมืองในประเทศ หนี้ ครัวเรือนที่ อยู่ในระดับสูง ประกอบกับภาค-
เศรษฐกิจฐานรากย�่ำแย่ จากราคาพืชผลเกษตรตกต�่ำ ส่ งผลให้บรรยากาศการใช้จ่าย
ในประเทศซบเซา ธุรกิจค้าปลีกสมัยใหม่จึงมีอัตราการเติบโตด้านยอดขายชะลอลง
มาก โดยขยายตัวเฉลี่ยเพียงร้อยละ3.8ต่ อปี ในช่วงปี 2556-2559 เทียบกับที่เติบโต
เฉลี่ยร้อยละ 9.5 ในช่ วงปี 2553-2555 แม้ภาครั ฐจะออกมาตรการเพื่อกระตุ้ น
การบริโภคเป็ นระยะ อย่างไรก็ตาม ผู้ประกอบการรายใหญ่ ในแต่ละกลุ่มยั งคงรักษา
ระดับมาร์จินของธุรกิจและลงทุนขยายสาขาอย่างต่ อเนื่อง
การเปิดให้บริ การพื้นที่ ค้าปลีกสมั ยใหม่ยังคงเพิ่มขึ้นมากในช่วงปี 2556-2558
โดยเฉพาะห้างสรรพสินค้าขนาดใหญ่ ศูนย์การค้า และคอมมู นิตี้มอลล์ มี การขยาย
การลงทุนอย่างต่อเนื่องทั้ งในกรุงเทพฯ ปริมณฑล และจังหวัดศู นย์กลางภูมิ ภาค
ทั้งต้นทุนคงที่และต้นทุนผันแปรค่ อนข้างสูง ผู้ประกอบการที่ มีศักยภาพจึ งเริ่ ม
หันไปลงทุนขยายตลาดในต่างประเทศมากขึ้น ทั้ งในประเทศที่มีศั กยภาพ
การตลาดสูง เช่น ประเทศเพื่อนบ้ าน และประเทศในยุโรป (ได้ประโยชน์
จากปัญหาเศรษฐกิจในยุ โรป ท�ำให้สามารถเข้าซื้อกิจการหรือควบรวมกิจการ
โดยมีต้นทุนการลงทุนไม่สูงมากนัก)
• ดิสเคานท์สโตร์ /ไฮเปอร์มาร์เก็ต /ซูเปอร์เซ็ นเตอร์ (DiscountStore/
Hypermarket/Supercenter) การลงทุนในธุ รกิจดิสเคานท์สโตร์ที่ ผ่านมา
มีข้ อจ�ำกัดจากการบั งคั บใช้กฎหมายผังเมื องของทางการ โดยในปี 2556
ทางการออกกฎหมายควบคุมเพิ่มเติ มที่มีความเข้มงวดขึ้น 6 ท� ำให้การลงทุน
ร้านค้าปลี กขนาดใหญ่ในเขตชุมชนเมืองในปัจจุ บันเกิดได้ ยากขึ้นผู้ประกอบการ
จึงมีการปรับรูปแบบการลงทุนเพื่ อสร้างการเติบโตในระยะยาวดังนี้
-การลงทุนในพื้ นที่กรุงเทพฯและปริมณฑลจะเน้นการลงทุนสาขาที่มีขนาด
พื้นที่เล็กลง และขยายขอบเขตธุรกิ จไปยังร้านค้าปลี กประเภทอื่นๆ อาทิ
เทสโก้ โลตัสขยายการลงทุนร้านโลตัส เอ็กซ์ เพรสและตลาดโลตัส เพื่อจั บตลาด
ระดับล่าง ขณะที่บิ๊กซีขยายการลงทุนร้านมินิ บิ๊กซี เพื่อขยายตลาดให้ กว้างขึ้น
- การลงทุนสาขาขนาดใหญ่ในต่างจังหวัดเป็ นอีกทางออกหนึ่งของผู้ประกอบ-
การโดยส่วนใหญ่จะเป็นการขยายการลงทุนในเมืองรองที่ เริ่มมี การขยายตัวของ
โดยผู้ ประกอบการห้างสรรพสินค้ าต่างขยายการลงทุนในจังหวัด
ศูนย์กลางภูมิ ภาคและจังหวั ดท่องเที่ยว
หลังจากเศรษฐกิจต่างจังหวั ดชะลอตัวตามทิศทางราคาสินค้ า
เกษตรในช่วงกลางปี 2556 ผู้ประกอบการห้างสรรพสิ นค้าจึงหั น
กลับมาขยายการลงทุนในพื้นที่กรุ งเทพฯและปริมณฑลโดยเฉพาะ
ห้างสรรพสินค้าขนาดใหญ่ ศูนย์การค้าและคอมมูนิตี้ มอลล์
จากการรวบรวมข้ อมูลพบว่าในปี 2559มีสาขาห้างสรรพสิ นค้า
ทั้งสิ้น 77 แห่งทั่วประเทศ เพิ่มขึ้นจาก 72 แห่งในปีก่อน (รวบรวม
เฉพาะกลุ่มผู้ ประกอบการหลัก ได้แก่ Central Department Store
Groupและ TheMall Group)
ทั้ งนี้ ยอดขายของธุรกิ จห้างสรรพสินค้าปี 2559 มีอัตราการ-
เติบโตต�่ำสุ ดเป็นประวัติการณ์เพียงร้อยละ 2.8 ซึ่งต�่ำกว่าช่ วงปี
2556-2557 ที่ มีเหตุการณ์ความวุ ่นวายทางการเมื องใจกลาง
กรุ งเทพฯ และเหตุการณ์ รัฐประหาร ภาวะเช่นนี้ย่ อมกดดั น
ผลประกอบการเนื่องจากการรั บรู้รายได้ต�่ ำ แต่ต้นทุ นของธุรกิ จ