- page 18

18 JAN 2017 FOOD FOCUSTHAILAND
SCIENCE & NUTRITION
(1) วัตถุที่ใช้ เป็นอาหารหรือเป็นส่ วนประกอบของอาหารที่ปรากฏหลั กฐาน
ทางวิชาการว่ามีประวัติการบริโภคเป็นอาหารน้อยกว่าสิบห้าปี
ข้อนี้ อธิบายขยายความได้ ว่ า อะไรก็ตามที่ เอามาใช้ เป็นอาหาร แต่ ไม่มี
ประวัติการบริโภคมายาวนานตั้งแต่ 15ปีขึ้ นไปหรืออี กนัยหนึ่งมีประวัติการบริโภค
โดยทั่วไปน้อยกว่ า 15 ปี จะจั ดว่าเป็นอาหารใหม่ทันที ไม่ว่าจะเป็นตัวอาหารหรือ
ส่วนประกอบของอาหารก็ตาม ทั้งนี้ ถ้าเคลมว่ามีการบริ โภคมาตั้งแต่ 15 ปีขึ้ นไป
ต้องมีหลักฐานมายืนยันว่ามี การบริโภคเป็นอาหารโดยทั่วไป ส�ำหรับในประเทศที่มี
ข้อก� ำหนดควบคุม เช่ น สหภาพยุโรป ก�ำหนดว่ าเป็นอาหารที่ไม่ได้ มีการบริโภคโดย
ทั่วไปในประเทศที่อยู ่ในสหภาพยุโรปก่อนวันที่ 15/05/1997คือก่อนวันที่มีการออก
กฎหมาย แต่ขณะนี้ ก�ำลั งจะมี ข้อก�ำหนดส� ำหรับอาหารที่มีการบริ โภคทั่วไป
ในประเทศที่ อยู่ ในภูมิ ภาคอื่นนอกสหภาพยุโรป และก�ำลังจะมี รายละเอียดใน
การพิจารณา
(2) วัตถุที่ใช้ เป็นอาหารหรือเป็นส่วนประกอบของอาหารที่ได้จากกระบวน-
การผลิตที่มิ ใช่กระบวนการผลิตโดยทั่ วไปของอาหารนั้ นๆ ที่ท� ำให้ส่วนประกอบ
โครงสร้างของอาหาร รูปแบบ ของอาหารนั้นเปลี่ ยนแปลงไปอย่างมีนั ยส�ำคัญ
ส่งผลต่อคุณค่ าทางโภชนาการ กระบวนการทางเคมีภายในร่างกายของสิ่งมีชี วิต
(Metabolism)หรือระดับของสารที่ไม่พึ งประสงค์ (Levelofundesirablesubstances)
ในข้อนี้อาจเข้าใจยากนิดหนึ่ง ความหมายที่ส�ำคัญ คือ ถ้าวั ตถุที่ใช้เป็นอาหาร
หรือเป็นส่ วนประกอบของอาหารนั้นได้มาจากกระบวนการผลิตที่แตกต่างไปจาก
การผลิตทั่วไป เช่น ปกติเราเอามาบริโภคโดยการหุงต้มธรรมดาหรือกระบวนการผลิต
ที่ใช้กันทั่วไป เช่นการอบแห้งการนึ่งทอดหรือย่ างหรือชง เป็นต้นแต่ใช้วิธีการเอา
มาสกัดโดยสารตัวท�ำละลายบางอย่ างที่แตกต่างจากการบริ โภคทั่วไป เช่น ปกติ
บริโภคโดยใช้การชงด้วยน�้ำร้อนแต่ใช้สกัดด้วยสารตัวท�ำละลายอื่น เช่นแอลกอฮอล์
เข้มข้น เป็ นต้น สารตัวท�ำละลายที่ใช้สกัดนั้นอาจจะละลายเอาสารที่ไม่ พึงประสงค์
ออกมาได้ หรือท�ำให้รูปแบบของอาหารรวมทั้งโครงสร้างของอาหารเปลี่ยนแปลงไป
อย่างมีนัยส�ำคัญได้ เมื่อน�ำมาใช้เป็นอาหารหรือส่วนประกอบของอาหาร อาหาร
ที่ได้จะจัดเป็นอาหารใหม่ และเมื่อบริโภคแล้วอาจท�ำให้คุณค่าทางโภชนาการเปลี่ยนไป
หรือท�ำให้ เกิดการเปลี่ ยนแปลงทางชีวเคมี ในร่างกายผิดไปจากอาหารที่ ได้จาก
การแปรรูปหรือการบริโภคปกติ
(3) ผลิ ตภัณฑ์อาหารที่มีวัตถุ (1) หรือ (2) เป็นส่วนประกอบ ทั้งนี้ ไม่รวมถึง
วัตถุเจือปนอาหาร และอาหารที่ ได้จากเทคนิคการดัดแปรพันธุกรรม
ส�ำหรับข้อนี้ความหมายตรงไปตรงมา คือ ถ้าสารนั้นจัดเป็นวั ตถุเจือปนอาหาร
หรือเป็ นอาหารที่ได้จากเทคนิคการดัดแปรพันธุกรรมจะไม่ถือเป็นอาหารใหม่ แต่จะ
เข้าข่ ายเป็นวัตถุเจือปนอาหารหรืออาหารที่ได้จากเทคนิคการดัดแปรพันธุกรรมและ
ควบคุมโดยประกาศเรื่ องนั้นๆ
ตามประกาศกระทรวงสาธารณสุ ข ฉบั บที่ 376 พ.ศ.2559
เรื่ อง อาหารใหม่ (Novel food) ซึ่งประกาศในราชกิจจานุเบกษา
เล่ม 133 ตอนพิเศษ 159 ง เมื่ อวันที่ 15 กรกฎาคม 2559 และ
มีผลบั งคับใช้ ตั้งแต่วันที่ 16 กรกฎาคม 2559 ในประกาศฉบั บนี้
ให้ค�ำจ� ำกัดความอาหารใหม่ หมายความว่า
เมื่อจัดเป็นอาหารใหม่แล้วตามประกาศฯข้อ2และข้อ3ผู้ ประกอบการจะต้องด�ำเนิ นการ
ให้ผ่านการประเมินความปลอดภัยก่อนโดยผู้ประกอบการต้องยื่ นผลการประเมินความปลอดภัย
ที่ได้จากหน่วยงานประเมินความปลอดภัยที่ส�ำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาให้การยอมรับ
โดยส�ำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาจะประกาศหน่ วยงานดังกล่าวให้ทราบโดยทั่วไป
เช่น ศูนย์ประเมินความเสี่ ยงประเทศไทย (Thailand Risk Assessment and Surveillance
Center;TRAC)ที่ตั้งอยู่ในมหาวิทยาลัยมหิดลศาลายานอกจากผลการประเมิ นความปลอดภัย
แล้วยังต้องจัดส่งเอกสารหลักฐานต่ างๆตามบัญชีท้ายประกาศฯฉบับที่ 376นี้
ข้อ 4 อาหารใหม่ต้ องมีคุณภาพหรือมาตรฐาน และเงื่อนไขการใช้ ตามที่ส�ำนักงาน
คณะกรรมการอาหารและยาเห็นชอบโดยผู้ประกอบการต้องจัดส่งเอกสารคุณภาพมาตรฐาน
และเงื่อนไขการใช้ให้ ส�ำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาพิจารณาก่อนออกสู่ตลาด
ส�ำหรับข้อ 6 เป็ นข้อก� ำหนดเกี่ยวกับการแสดงฉลากของอาหารใหม่ ก�ำหนดให้ปฏิ บัติ
ตามประกาศกระทรวงสาธารณสุขว่าด้วย เรื่อง การแสดงฉลากของอาหารในภาชนะบรรจุ
โดยมีข้ อความบังคับที่ต้องแสดง เช่น วันเดือนปีที่ผลิต และวันเดื อนปีที่หมดอายุการบริโภค
โดยเรียงวั น เดือนปี ตามล�ำดับและมีข้อความว่า “ผลิต” “หมดอายุ”หรือ “ควรบริโภคก่อน”
ก�ำกับไว้ด้วยและต้องมีข้อความเพิ่มเติ มคือ
(1) ชื่อสารส�ำคัญ (ถ้ามี )
(2)วิธีการบริโภควิธีการใช้หรือเงื่อนไขการใช้ เช่ นประเภทหรือชนิดอาหารและปริ มาณ
การใช้สูงสุดที่อนุญาตให้ใช้ได้
ส�ำหรับบัญชีท้ ายประกาศฉบับนี้มีรายละเอียดอีกมาก หัวข้อเอกสารที่ส�ำคั ญที่ต้ อง
ส่งให้ ส�ำนั กงานคณะกรรมการอาหารและยาประกอบการพิจารณา ได้แก่
1. ข้อมูลทั่วไปของส่วนประกอบ
2. ข้อมูลทั่วไปของผลิตภัณฑ์
3. ข้อมูลประวัติการบริโภคเป็นอาหาร
4. คุณภาพและมาตรฐาน (Specification) ของส่วนประกอบ
5. คุณภาพและมาตรฐาน (Specification) ของผลิตภัณฑ์
6. ผลการวิเคราะห์
7. การเก็บรักษา
8. กระบวนการผลิต/ การสังเคราะห์/ การสกัด
9. ข้อมูลเบื้องต้ นเกี่ยวกับสารเคมีที่ใช้ในการผลิ ต
10. ลักษณะ/ ค�ำแนะน� ำในการบริโภค
11. ข้อมูลความปลอดภัย
12. ข้อมูลด้านโภชนาการ (Nutritional data)
13. ผลการประเมินความปลอดภั ยจากหน่วยงานประเมินความปลอดภัยที่เป็นสากล
หรือจากต่างประเทศที่ได้ รับการยอมรับ (ถ้ามี)
หมายเหตุ: โปรดดูรายละเอียดในประกาศฉบับนี้ ซึ่งจะมีข้อมูลต่างๆ อย่างละเอียดที่ ต้องจัดหา
หรือจั ดท�ำ เพื่อส่งให้ส�ำนั กงานคณะกรรมการอาหารและยาเพื่อพิจารณา
รองศาสตราจารย์ ดร.ทรงศักดิ์ ศรีอนุชาต
AssociateProfessor Dr.SongsakSrianujata
Advisor
Instituteof Nutrition, Mahidol University
songsak.sri@mahidol.ac.th อาหารใหม่
“NovelFoods” คืออะไร?