- page 29

SURF THE AEC
29
JAN 2017 FOOD FOCUSTHAILAND
การผลิตสินค้าเกษตรรายการหลัก เช่ น ปศุสัตว์ เป็นรายเดือน และ
วิเคราะห์ผลกระทบด้ านต่างๆต่อเศรษฐกิจสหรัฐอเมริกา
การขาดข้อมู ลเชิงลึ กข้ างต้นนั้นอาจไม่ ใช่ปั ญหาหลั กของ
ธุรกิจแปรรูปอาหารและผู้ส่งออกขนาดกลางและขนาดใหญ่เนื่องจาก
มีการรวมตัวเป็นเครื อข่ายที่เข้มแข็งผ่านสมาคมการค้า เช่นสมาคม-
ผู้ผลิ ตอาหารส�ำเร็จรูป สมาคมอาหารแช่เยือกแข็งไทย และรวมถึง
หอการค้าไทย หอการค้าจั งหวั ด และสภาอุตสาหกรรม เป็ น
แหล่งข้อมูลการตลาดที่ ส�ำคัญ แต่อุปสรรคส�ำคัญคือการไม่สามารถ
เชื่อมต่อกับสหกรณ์ หรือเกษตรกรต้นน�้ำได้ อย่างสมบูรณ์
ปัญหาการไม่มีข้ อมูลหรื อมี ข้อมู ลไม่สมบูรณ์ นี้ไม่ ได้เกิดขึ้น
เฉพาะกับภาคเอกชนเท่านั้นแต่ยังเกิดขึ้นกับหน่วยงานของรัฐเช่นกัน
ผู้ เขียนได้ แลกเปลี่ยนกั บนักวิ จัยของสถาบั นอาหาร กระทรวง
อุตสาหกรรม ซึ่งถือเป็น “คลังสมอง” ของธุรกิจผลิ ตอาหารของไทย
พบว่า ข้ อมูลเรื่ องราคา คุ ณภาพ และปริมาณวัตถุ ดิ บของไทย
ซึ่งมาจากฝั ่งของกระทรวงเกษตรฯส่วนใหญ่มาจากส�ำนักเศรษฐกิจ-
การเกษตร และข้อมูลเรื่องการน�ำเข้าส่งออก และรสนิยมการบริโภค
ของตลาดต่างประเทศซึ่ งมาจากฝั่งกระทรวงพาณิชย์ ยังไม่ลึ กพอ
ที่จะจัดท�ำ “ระบบข่าวกรองทางการตลาด” (Market intelligence)
ปัญหาการไม่มีข้อมูลที่แม่นย�ำมากพอและการไม่ อาจเชื่อมต่ อกันได้
ระหว่างผู้ผลิ ตวัตถุ ดิบและผู้แปรรู ปอาหารและผู้ส่งออกท�ำให้ธุรกิจการผลิต
อาหารของไทยจึงยังคงต้องเผชิญกับปัญหาความเสี่ยงเรื่องสินค้าถูกตีกลั บ
หรือการห้ามน�ำเข้าสินค้าเกษตรที่ไม่ได้มาตรฐานเมื่อส่งออกไปต่างประเทศ
ข้อจ�ำกัดทั้งหมดที่กล่าวข้างต้นเป็นที่ทราบกันดีอยู ่แล้วในหมู่เกษตรกร
ผู้ประกอบการแปรรูปและผู้ ส่ งออกสินค้ารวมถึงภาครัฐเองผู้เขี ยนจึงเห็นว่า
ถึงเวลาที่เราจ�ำเป็ นต้องมี “ตั วเชื่อม”ให้เกิดการจัดท�ำข้อมูลให้เป็นระบบและ
ให้หน่วยงานราชการและภาคเอกชนร่วมก�ำหนดทิศทางการจัดท�ำข้อมูล
การค้าต่างประเทศที่ตอบโจทย์การใช้งานของภาคเอกชนมากขึ้น
ในทางปฏิบัติ นั้น เราควรมีคณะกรรมการในระดับนโยบายที่เป็นตั ว
ประสานข้ามหน่ วยงานระดับกระทรวงเพื่ อร่วมจัดท�ำข้อมูลที่ จ�ำเป็นต่อ
เกษตรกรผู้ประกอบการและผู้ส่งออกรายย่ อยโดยเริ่มต้นจากข้อมูลสองชุด
ที่ส� ำคัญ ได้แก่ ข้อมูลที่เกี่ยวข้ องกับตลาด เช่ น รสนิยมความต้ องการของ
ผู้ บริโภคทั้งในและต่ างประเทศ ลักษณะและราคาของสินค้าที่ มีอยู่แล้ ว
ในตลาด เพื่อหาจุดขายของสินค้าที่จะผลิตในอนาคต
การด�ำเนินการนี้ควรให้สถาบันอาหารกระทรวงอุตสาหกรรมส� ำนักงาน
เศรษฐกิจการเกษตร กระทรวงอุตสาหกรรม และส�ำนักงานนโยบายและ
ยุทธศาสตร์การค้ ากระทรวงพาณิชย์ ซึ่งจะเป็นหน่วยงานที่ มีศักยภาพบริหาร
จัดการและวิเคราะห์ ข้อมูล เข้ามาเป็นคณะท�ำงานร่วมบริหารจัดการข้อมูล
ดั งกล่าว โดยจะต้ องมีภาคเอกชน เช่ น หอการค้า สภาอุตสาหกรรม และ
สภาผู ้ส่ งสินค้ าทางเรือฯ เป็นที่ ปรึกษาเพื่อก� ำหนดรายละเอียดในข้อมูล
แต่ละชุด เพื่อให้ข้ อมูลที่ จัดท� ำนั้ นตรงความต้องการของผู้ ใช้งานจริ ง
สุ ดท้ายนี้ การด� ำเนิ นนโยบายของรัฐควรพิจารณาว่ าเกษตรกรนั้นเป็น
“ผู้ ประกอบการ” ที่รัฐต้องสนับสนุนข้ อมูลเพื่อการตัดสินทางธุรกิจที่ แม่นย�ำ
มากกว่าการให้เงินทุนอุดหนุนเพียงอย่ างเดียว
ที่แม่นย�ำได้ จึงต้องจัดท�ำข้อมูลด้านการตลาดเองท�ำให้เกิดความ-
ซ�้ำซ้อนในการจั ดท�ำข้อมู ลของภาครั ฐโดยรวมและสิ้ นเปลือง
โดยไม่จ�ำเป็น
นอกจากนี้แล้ว ยังไม่นับรวมข้ อมูลอีกหลายชุ ดจากหน่วยงาน
ต่างๆซึ่งเป็นประโยชน์ต่ อวงการธุรกิจอาหารแต่ก็ยังไม่มีการเชื่อมโยง
กันอย่างเป็นระบบ เช่นข้อมูลเทคโนโลยีและนวัตกรรมการผลิตอาหาร
ที่จัดท�ำโดยกระทรวงวิ ทยาศาสตร์และเครือข่ายมหาวิทยาลัยต่างๆ
และข้อมูลผู้ผลิตสิ นค้าเกษตรผู้แปรรูปอาหารและผู้ส่งออกซึ่งจัดท�ำ
โดยหอการค้าไทยและสภาอุตสาหกรรม