- page 44

44 JAN 2017 FOOD FOCUSTHAILAND
STRATEGIC R & D
ทำ�ไมเราจึงควรมองว่าแมลงเป็ นอาหารประจำ�วันได้
ในความเป็นจริงแล้ว แมลงจัดเป็นชีวมวลสัตว์ที่ มีปริมาณมากที่สุดในโลก และควร
ถูกจัดไว้ในจานอาหารของเราในสัดส่วนที่เท่าๆ กับอาหารชนิดอื่นๆ แต่แนวคิดนี้ยัง
ห่างไกลจากความเป็นจริ งยิ่งนักประเทศไทยเป็นผู้น�ำด้านการบริโภคแมลงในภูมิ ภาค
เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ทั้ งด้านปริมาณการบริโภค และประวั ติการบริ โภคแมลง
มีมายาวนาน ด้วยเหตุนี้ ท�ำให้ประเทศไทยก�ำลังก้าวสู่การเป็นผู้น� ำของโลกในด้านนี้
ผลิตภัณฑ์อาหารที่มีองค์ประกอบของแมลงที่ผลิตในประเทศไทยมีหลายชนิ ดตั้งแต่
พาสต้าจิ้งหรีด ไปจนถึ งคุ้กกี้ และธัญพืชอัดแท่ง (Energy bar) แมลงเป็นมากกว่า
อาหาร ถือเป็นสุดยอดอาหารที่ให้สารอาหารสูง ทั้งกรดอะมิ โนที่จ�ำเป็ น กรดไขมัน
รวมถึงวิตามินและเกลื อแร่ที่มี ประโยชน์ต่อร่างกาย อย่างธาตุ เหล็ก วิตามินบี12
และอื่นๆอีกมากมาย
ปัจจุ บันกระบวนการเสาะหาแหล่งโปรตีนทางเลือกที่ยั่งยืนและอาหารชนิ ดใหม่ๆ
ก�ำลังเกิดขึ้นทั่วโลก บริษัทที่ ท�ำธุรกิ จเกี่ยวกับแมลงก�ำลังเพิ่มจ�ำนวนขึ้ นอย่างรวดเร็ว
ในยุโรปและอเมริกาทั้งที่ในความเป็นจริงแล้วเขตร้อนชื ้ นต่างหากที่เป็นเขตภูมิอากาศ
ที่เหมาะสมกับการเจริญเติบโตของแมลง เช่ นจิ้งหรีดซึ่งเป็นแมลงสายพันธุ์แรกที่ถูก
น�ำมาแปรรูปเป็นผลิตภั ณฑ์อาหารจะเห็นได้ว่ าราคาของจิ้งหรีดผงสามารถสูงต่างกัน
ถึง 4-5 เท่าตัว ปัจจุบันจิ้งหรี ดผงถือเป็ นผลิตภัณฑ์อาหารแปรรูปหลักที่ สามารถ
น�ำมาใช้เป็นส่วนผสมในอาหารทั่วไปได้อย่างกว้างขวาง ทั้งยังมีประโยชน์ และ
เต็มไปด้ วยคุณค่าทางอาหาร
ไม่ใช่การปฏิวัติด้านแมลง แต่เป็นการปฏิวั ติด้านอาหาร
เคยได้ยินค�ำว่าขยะอาหารหรือไม่ เฉพาะในกรุงเทพมีอาหารถูกทิ้งวันละกว่ า
4,100ตัน ไม่ว่าจะเป็นอาหารที่ เหลือในจานจนถึ งผลิตภัณฑ์อาหารที่ หมดอายุ
ในซูเปอร์ มาร์เก็ต ขณะที่เราก�ำลั งมุ่ งมั่นค้นหาวิธี เพิ่มผลผลิตเพื่อรองรับกั บ
จ�ำนวนประชากรที่เพิ่มขึ้น เรากลับลืมให้ความส�ำคัญกับการหาวิธี ละเว้นการทิ้ ง
อาหารจ�ำนวนหนึ่ งในสามของที่เราผลิตขึ้นนี่อาจเป็นเพราะการสงวนและรักษา
ทรัพยากรไม่ ได้สร้างผลประโยชน์ ด้ านการเงินมากเท่าการผลิ ตและการใช้
ทรัพยากรนั่นเอง
ถึงกระนั้นการเพิ่ มผลผลิตและการบริโภคอย่างมีประสิทธิภาพก็ ยังคงเป็น
จุดหมายหลัก อาจดูเชื่องช้ า แต่การเปลี่ยนแปลงก� ำลังเกิดขึ้นด้ วยการมองหา
หนทางลดการบริโภคเนื้ อสัตว์ และเพิ่มการใช้ทรัพยากรอาหารอย่างยั่งยืน สิ่งที่
เรามองข้ามมาตลอดอย่างสาหร่ายแมลงและโปรตีนจากพืชบางชนิดอาจเป็น
ค�ำตอบให้กับแหล่งอาหารแห่งอนาคตอันยั่งยืนของคนรุ่นต่อไปก็ เป็นได้
แมลง…อาหารแห่งอนาคต
และข้อกำ�หนดด้ านอาหารรูปแบบใหม่ ของอียู
เรา…ในฐานะประชากรโลกก�ำลังอยู่ในช่วงแห่งการเปลี่ยนผ่านจากการเพิ่ มขึ้นอย่างรวดเร็วของการผลิตอาหาร และการบริโภคที่ ใช้โมเดลที่ส่งผลเสีย
ต่อสิ่งแวดล้อมเป็นอย่างมาก รวมถึงการเพิ่มขึ้นของจ�ำนวนประชากรโลกที่คาดว่ าจะสูงถึง 9.7 พันล้านคน ภายในปี 2593 (ข้อมูลจาก FAO)
ดั งนั้นเพื่อให้ได้มาซึ่ งระบบการจัดการทรัพยากรแบบยั่ งยืนและมี ประสิทธิภาพ เราควรละจากแนวคิดที่ ว่ ามนุษย์เป็นจุดศูนย์กลางของทุ กสิ่ ง
และพยายามเปลี่ยนสิ่งแวดล้อมให้สอดคล้องกับพฤติกรรมของตัวเอง
ดร.วศะพร จันทร์พุฒ
WasapornChanput, Ph.D.
Department of FoodScienceandTechnology
Faculty ofAgro-Industry, Kasetsart University
wasaporn.c@ku.ac.th
NathanPreteseille
AETSFrenchConsultingCompany