- page 59

57
AUG 2017 FOOD FOCUS THAILAND
STRATEGIC R & D
ต้องมี คุณภาพดี มีขนาดบริโภคที่เล็กลง และสะดวก รวมถึงความต้องการ
อาหารเพื่อสุขภาพที่มีปริมาณพอดี ส�ำหรับหนึ่ งมื้อจะได้รับความนิยมมากขึ้น
สะท้อนถึ งไลฟ์สไตล์ที่เปลี่ยนแปลงไปของสังคมผู้สูงวัยที่เกิดขึ้นนี้ด้ วย
มีการรายงานว่าผู้บริโภคที ่มีอายุ 50 ปีขึ้นไป คื อกลุ่มผู้ซื้อสินค้าอาหาร
ที่มีประโยชน์ ต่อสุขภาพและมีอัตราการซื้อซ�้ำสูงกว่าค่าเฉลี่ย ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับ
ประเภทสินค้ าอย่างไรก็ตามปริมาณการซื้อซ�้ำอาจสูงถึงร้อยละ80 เลยทีเดียว
กลุ่มอาหารและเครื่องดื ่มเชิงฟังก์ ชันก�ำลั งกลายเป็นทางเลื อกที่ ได้รับ
ความนิยมจากการตอบสนองต่อความกังวลของผู้สูงอายุ เช่น การสูญเสีย
ความทรงจ�ำความผิดปกติทางการเคลื่อนไหวความอ่อนล้าและประสิทธิภาพ
การมองเห็นที่ลดลง
สุขภาพสมอง การเรียนรู้ และจดจ�ำ
การรับรู้ ของคนเราเกี่ยวข้องกับกระบวนการภายในร่ างกาย ซึ่ งรวมไปถึง
ความสามารถในการเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ ความคิดริเริ่ม การตัดสินใจ ภาษา และ
การจดจ�ำ เมื่อคนเรามีการรับรู้ที่บกพร่ องก็จะมีปัญหากับกระบวนการเหล่านี้
ซึ่งจะส่งผลต่ อสิ่ งที่เคยท�ำได้ในชี วิ ตประจ�ำวัน และการท� ำงานของสมอง
ที่บกพร่องนั้นยั งน�ำไปสู ่ภาวะสมองเสื่อมซึ่งเป็นรูปแบบอาการที่พบมากที่สุด
ในผู้ป่วยโรคอัลไซเมอร์ คื อจะมีอาการสูญเสี ยความทรงจ�ำในระยะสั้นและ
ระยะยาว มีความบกพร่องทางกระบวนการคิ ดและการใช้ชีวิ ตประจ�ำวัน
ตามปกติ ในประเทศญี่ปุ่นมีการประเมินว่ามีผู้ป่วยโรคสมองเสื่อมประมาณ
2ล้านคนและมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นเรื่อยๆตามประชากรผู้สูงอายุของประเทศ
จากการวิจั ยพบว่ากรดไขมันไม่อิ่ มตัวเชิงซ้ อนสายยาว (Long chain poly-
unsaturated fatty acids; LC-PUFA) ในสมองและเนื้อเยื่อประสาท โดยเฉพาะ
โอเมก้า-3 และกรดไอโคซาเพนทาอีโนอิ ก หรือ EPA และกรดโดโคซาเฮกซาอี โนอิก
หรือDHAอันเป็นส่วนประกอบส�ำคั ญของกรดไขมันไม่อิ่มตัวเชิงซ้อนดังกล่าว
นั้นมีความส�ำคัญต่อการควบคุ มการท�ำงานของสมองนอกจากนี้ ระดับโอเมก้ า-3
สูงซึ่ งพบในเลื อดอาจช่วยเรื ่องการท� ำงานของระบบสมองในผู้ สูงอายุ
อีกด้ วย
LongitudinalStudyofAgingหรือโครงการวิจัยผู้สูงอายุ โดยสถาบันวิจัย
ด้านศาสตร์แห่งการมีชีวิตยื นยาวแห่งประเทศญี่ ปุ่ น (Japanese National
Institute forLongevitySciences)ได้เปิดเผยผลการศึกษาผู้สูงอายุ ญี่ปุ่นเพศชาย
จ�ำนวน 232 คน และเพศหญิงจ�ำนวน 198 คน ที่ มีอายุ ระหว่าง 60-79 ปี
โดยตรวจประเมินภาวะสมองเสื่อมและอาการซึมเศร้ า พบว่าปริมาณ DHA
ในระดับสูงปานกลางที่ ตรวจพบในผู้ สูงอายุ นั้ นมีส่วนช่วยป้ องกันภาวะ
สมองเสื่อม และอีกหนึ่ งกลุ่มการทดลองคือกลุ ่มคนญี่ปุ่นทั้ งชายและหญิง
อายุระหว่าง 45-70 ปี จ�ำนวนมากกว่า 1,600 คน พบว่าระดับกรดไขมั น
โอเมก้า-3 และพฤติกรรมการบริ โภคปลาเป็นประจ�ำมีความสั มพันธ์ แบบ
ตรงกันข้ามกับระดับความเสี่ ยงของสมองเสื่อมและอาการซึมเศร้าโดยรวม
อย่างไรก็ตามอาการซึ มเศร้าเกิดขึ้นได้โดยทั่วไปกับผู้สูงอายุที่มีการท�ำงาน
ของสมองผิดปกติและมีความเสี่ยงมากขึ้นต่อการเกิ ดโรคสมองเสื่อมภายหลัง
การทดลองเชิงคลินิกแสดงให้เห็ นถึงประสิทธิ ภาพของการเสริมโอเมก้า-3
ต่อการบรรเทาอาการซึ มเศร้า ยืนยันด้ วยผลลัพธ์กว่าครึ่งหนึ่ งที่เป็นบวก
โดยในการทดลองแบบสุ่ มกับผู้สู งอายุที่ มี ภาวะสมองเสื่อมเล็กน้อยจ�ำนวน
50คนอายุ 65ปี พบว่ากลุ่มที่เสริมปริมาณDHA ในปริมาณสูง (DHA 1.55
กรัมและEPA0.40กรัมต่อวัน)หรือเสริมEPAในปริมาณสู ง (EPA1.67กรัม
และ DHA 0.16 กรัมต่อวัน) เป็นเวลามากกว่า 6 เดือน มีการเปลี่ ยนแปลง
สภาวะอาการซึมเศร้ าที่ดีขึ้นอย่างมีนั ยส�ำคัญ ในขณะที่กลุ่มที่เสริมปริมาณ
DHAสูงก็ให้ผลลัพธ์ ทางด้านความสามารถในการสื่ อสารที่คล่องแคล่ วขึ้น
นอกจากโอเมก้า-3 แล้ว วิ ตามินบียังมีส่วนช่วยในการท�ำงานของระบบ
ประสาทและสมอง ยกตัวอย่างเช่น ระดับปริมาณวิตามินบี 12 ที่ต�่ ำจะมีผล
ท�ำให้เกิดการสูญเสียความทรงจ� ำและภาวะสมองเสื่อม โดยการทดลองแบบ
สุ่มแสดงให้ เห็ นว่าการเสริ มวิตามินบี 12 และกรดโฟลิ กจะช่ วยควบคุม
การท�ำงานของระบบการรับรู้ การให้ผู้สูงอายุรับประทานวิตามินบี 12ปริมาณ
100ไมโครกรัมและกรดโฟลิกปริมาณ400ไมโครกรัมอย่างต่อเนื่องทุกวันนั้น
ภายหลัง 24 เดือน พบว่ าวิตามินบี 12 และกรดโฟลิกช่วยเพิ่มประสิทธิภาพ
การท�ำงานของระบบการรับรู้ โดยเฉพาะการจดจ� ำแบบทันทีและการจดจ� ำได้
ในภายหลังในกรณีของการขาดวิ ตามินบี 12มีสาเหตุมาจากการขาด Intrinsic
Factor (IF) ซึ่งเป็นสารที่เกิดขึ้นในเซลล์กระเพาะอาหารท�ำหน้าที่ในการสร้าง
และดูดซึ มวิตามินบี 12 หรือในกรณี ที่ กระเพาะอาหารมีน�้ ำย่อยออกมา
ไม่เพียงพอ โดยภาวะทั้งสองอย่างนี้มั กพบในผู้สูงอายุ เป็นส่วนใหญ่
ความท้าทายของการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพ
อายุที่เพิ่ มขึ้นจะพบการเสื่อมสภาพของร่างกายไปตามกาลเวลา สังเกตจาก
มวลไขมันในร่างกายที่ เพิ่มขึ้ น และการลดลงของมวลกล้ามเนื้ อ น�ำไปสู ่
การเปลี่ยนแปลงของระบบการเผาผลาญของร่ างกาย มี การกระจายตัว
การสะสมไขมันในร่างกายจากทั้ งที่อยู่ใต้ผิวหนั งไปจนถึงช่องท้อง ในขณะที่
มวลกล้ามเนื้อเริ่มลดลงอันมีสาเหตุ มาจากการลดขนาดและความไม่แข็งแรง
ของกล้ามเนื้อลาย
ในทางการแพทย์มี การยืนยันว่ ากรดคอนจูเกเตดไลโนลีอิก หรื อ CLA
ช่วยลดมวลของไขมันลง โดยเพิ่มน�้ ำหนักตั วที่ปราศจากไขมัน และยังมี
ประสิทธิภาพในการสลายไขมันช่วงเอวและหน้าท้องจากการศึกษาเชิ งคลินิก
แบบ Meta-analysis หลายฉบับยังสรุปว่า CLA สามารถช่วยลดมวลไขมั น
ในร่างกายได้ถึ ง 0.09 กิโลกรัมต่ อสัปดาห์ ผลลัพธ์นี้ แม้ จะแสดงให้เห็ น
เพียงเล็กน้ อยในตอนแรก แต่ก็ ถือว่ ามีนั ยส� ำคัญเมื่ อพิ จารณาเทียบกั บ
ประชากรที่มีน�้ ำหนักตัวมากขึ้นในปัจจุบัน โดยประชากรในประเทศที่พัฒนา
แล้วซึ่งมีน�้ ำหนักตัวเพิ่มขึ้นเฉลี่ย0.4กิโลกรัมต่อปี (0.009กิโลกรัม
ต่อสั ปดาห์) ผลที่ ตามมาก็คือ ผู้ สูงอายุจะมีน�้ ำหนักตั วที่เพิ่ มขึ้ น
ได้ตลอด โดย CLA จะมี ส่วนช่วยป้องกันการสะสมของมวลไขมั น
ในผู้สูงอายุ