- page 33

SCIENCE & NUTRITION
33
JUL 2017 FOOD FOCUSTHAILAND
โรคเบาหวานแบ่งออกเป็น 2ชนิดคือชนิดที่ 1และชนิดที่ 2 โรคเบาหวาน
ชนิดที่ 1 จะเกี่ยวข้องกั บเซลล์ไอส์ เลตถูกท�ำลายโดยระบบภูมิคุ ้มกันของ
ร่างกาย ท�ำให้ตับอ่อนไม่สามารถผลิตฮอร์ โมนอินซูลินได้ ขณะที่โรคเบาหวาน
ชนิดที่ 2ร่ างกายยังคงผลิตฮอร์ โมนอินซูลินได้ ตามปกติ เพียงแต่ไม่สามารถ
ท�ำงานได้อย่างมีประสิ ทธิภาพเนื่องจากเกิดภาวะดื้อต่ออินซู ลิน
โรคเบาหวานสามารถป้องกันได้ โดยการชะลอการดูดซึ มของน�้ำตาล
รีดิ วซ์ของร่างกาย ผ่านการยับยั้งการท�ำงานของเอนไซม์แอลฟา-อะไมเลส
และเอนไซม์แอลฟา-กลูโคซิ เดส ซึ่ งเป็ นเอนไซม์หลั กของการย่ อย
คาร์โบไฮเดรตเป็ นน�้ำตาล เอนไซม์ ทั้งสองนี้มีหน้าที่ ย่อยสลายพันธะ
แอลฟา-1-4-ไกลโคซิดิ กของพอลิแซคคาไรด์ (แป้ง)ให้มีโมเลกุลเล็กลงก่อน
ดูดซึมเข้าผนั งเซลล์ของล�ำไส้เล็ก ดังนั้น การยับยั้งการท�ำงานของเอนไซม์
แอลฟา-อะไมเลสและเอนไซม์แอลฟา-กลูโคซิเดสจึงสามารถชะลอการย่อย
คาร์โบไฮเดรตและการดูดซึมกลูโคสได้ สารยับยั้งเอนไซม์แอลฟา-อะไมเลส
และเอนไซม์แอลฟา-กลูโคซิเดสสามารถรักษาภาวะน�้ ำตาลในเลือดสูงหรือ
เบาหวานได้ โดยการชะลอการย่ อยคาร์โบไฮเดรตและการดูดซึมกลู โคส
ซึ่งวิธี รักษาคือ การได้รับยาในปริมาณที่เหมาะสม แต่การใช้ยารักษาเหล่านั้น
มีค่ าใช้จ่ายที่ค่อนข้างสูง อีกทั้งก่อให้เกิดผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์ และ
การตอบสนองต่อยาของแต่ละคนล้วนแตกต่างกันไป ดั งนั้น ผลิตภัณฑ์
ธรรมชาติจากอาหารและสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพที่มีคุณสมบั ติในการต้าน
โรคเบาหวานจึงเป็ นที่น่าสนใจในเชิ งของการป้องกันมากกว่าการรักษาโรค
สารออกฤทธิ์ทางชีวภาพในพืชส่วนใหญ่ คือ สารฟีนอล ประกอบด้วย
กรดฟีโนลิกฟลาโวนอยด์ สตีลบีน คูมาริน ลิกแนน และแทนนิน ความหลากหลาย
ของสารฟีโนลิ กทั้งในเรื่ องของความคงตัว ชี วปริมาณการออกฤทธิ์ และ
บทบาทเชิงกายภาพล้วนเกี่ยวข้องกับสุขภาพของมนุ ษย์ การศึ กษาก่อนหน้า
พบว่า ปริมาณและประเภทของสารฟีโนลิกมีความสัมพันธ์กับการยั บยั้งการ-
ท�ำงานของเอนไซม์ หลักของการควบคุมโรคเบาหวาน [1] ผลไม้ละติ นอเมริกา
เช่น ผลอาซาอี (Euterpe oleracea L.) มากี้เบอรี่ (Aristotelia chilensis L.)
กูสเบอร์รี่ (Physalis peruviana L.) และมะละกอ (Caricapapaya L.) อี กทั้ง
สมุนไพรท้ องถิ่นแถบออสเตรเลีย เช่น เที ยนสัตตบุ ษย์ (Syzygium anisatum)
มะนาว (Backhousia citriodora) และพริกไทย ( Tasmannia lanceolata R.)
เป็นแหล่ งที่ส�ำคั ญของสารออกฤทธิ์ ชีวภาพหลายชนิดที่ มีคุณสมบั ติ ต้าน
โรคเบาหวาน [2] จากการศึ กษาก่อนหน้านี้พบว่า สารออกฤทธิ์ทางชีวภาพที่มี
คุณสมบัติในการต้านเอนไซม์แอลฟา-อะไมเลส และเอนไซม์แอลฟา-กลูโคซิเดส
ส่วนใหญ่ คือ กรดฟีโนลิ ก และฟลาโวนอยด์ ซึ่งฟลาโวนอยด์มีคุ ณสมบัติ
ในการต้านโรคเบาหวานได้ดี กว่ากรดฟีโนลิก [3-4]
ณัฐณิชา พรหมยศ
NatnichaPromyos
M.Sc. Student inFood andNutritional ToxicologyProgram
Instituteof Nutrition, Mahidol University
natnicha.prm@student.mahidol.ac.th
ดร.อุทัยวรรณ สุทธิศันสนีย์
UthaiwanSuttisansanee, Ph.D.
Lecturer/Researcher
Instituteof Nutrition, Mahidol University
uthaiwan.sut@mahidol.ac.th
สารฟลาโวนอยด์
กับการต้ านโรคเบาหวาน
โรคเบาหวานคือหนึ่ งในโรคเรื้อรังที่ร่ างกายไม่สามารถผลิตฮอร์โมนอินซูลิน
ได้เพียงพอต่ อความต้องการ หรื อไม่สามารถตอบสนองต่อฮอร์โมนอินซูลิน
ที่ถูกสร้างออกมาได้ โรคเบาหวานจึ งจัดเป็นภัยคุ กคามสุขภาพของประชาชน
เพราะเป็นสาเหตุของการเกิดโรคแทรกซ้อนเรื้อรังอื่นๆ ตามมา อั นท�ำให้มี อัตรา
การป่วยและการตายที่สูงขึ้น
ฟลาโวนอยด์เป็ นสาร-
ธรรมชาติที่ถู กพบมากใน
ทุกส่วนของพืช โดยเฉพาะ
บริ เ วณที่ ใช ้ ในการ -
สังเคราะห์ แสงของพืช มี
ฟลาโวนอยด์มากกว่า5,000
ชนิ ดที่ พบในธรรมชาติ
ประกอบด้วยแอนโธไซยานิ น
ฟลาวานอล ฟลาโวน
ฟลาวาโนนฟลาโวนอลและ
ไอโซฟลาโวน โดยฟลาโวน