- page 61

SOURCE OF ENGINEER
61
AUG 2016 FOOD FOCUSTHAILAND
สถานการณ์ Water Footprint โลก
จากสภาพความแปรปรวนของภูมิอากาศ การเติ บโตของประชากรโลก
การเปลี่ยนแปลงวิถีการด�ำเนินชีวิตและความต้องการอาหารที่ เพิ่มขึ้นในขณะที่
ทรัพยากรน�้ ำจากธรรมชาติซึ่งมี บทบาทส� ำคัญต่อการด�ำรงชี วิ ตของมนุษย์
มีปริมาณลดลง อาจน�ำไปสู่ความขัดแย้งเรื่องน�้ำอย่างรุนแรงในอนาคตจึงเป็น
ที่มาของค�ำว่าWater footprint หรือร่องรอยการใช้น�้ำ มีตัวเลขจากองค์การ-
สหประชาชาติ ยืนยั นว่ าแม้โลกจะมี น�้ ำเป็นองค์ประกอบถึง 3 ใน 4 ส่ วน
แต่ประชากร 1 ใน5ของโลกกลับขาดแคลนน�้ำสะอาดส�ำหรั บการบริโภคส่งผล
ให้มีคนเสียชีวิตจากโรคภัยที่เกิดจากการขาดแคลนน�้ำสะอาดส�ำหรับการบริโภค
ถึงปีละ 27 ล้านคน หรือ 1 คนในทุก 8 วินาที สาเหตุส�ำคัญที่ ท�ำให้ปัญหาเรื่องน�้ ำ
กลายเป็นวิกฤติโลก มิ ใช่เพียงอัตราการเติบโตของประชากรโลกเท่านั้นหากยัง
เกิดจากการอพยพเข้ามาสู่สังคมเมืองมากขึ้นภาคอุตสาหกรรมเติ บโต รูปแบบ
ของการบริโภคก็ เปลี่ยนแปลงไปโดยสั ดส่วนการบริโภคเนื้อสั ตว์เพิ่มขึ้นกว่ า
การบริโภคพืชผักผลไม้ ซึ่งการผลิตสัตว์นั้นจ�ำเป็นต้องใช้น�้ ำมากกว่าการผลิตพืช
กล่าวคือ การผลิตเนื้อสัตว์1 กิโลกรัมใช้น�้ำ 3,000 - 15,000 ลิตร ในขณะที่
การผลิตข้าว1กิโลกรัมใช้น�้ำเพียง1,000ลิตรอีกทั้งมลพิ ษทางน�้ำที่ เกิดจากการ
พัฒนาอุตสาหกรรมและเกษตรกรรมอั นขาดการจัดการที่มี ประสิทธิ ภาพ
ส่งผลให้ความรุ นแรงของวิ กฤติน�้ำเพิ่ มสูงขึ้น แนวคิ ดใหม่ที่ น�ำน�้ ำเสมือน
มาค�ำนวณด้วยท� ำให้มองเห็นภาพรวมของWater footprint ในระดับโลกอย่าง
แท้จริง และสามารถน�ำข้อมูลที่ ได้มาจัดการทรัพยากรน�้ำให้เกิดประโยชน์และ
ประสิทธิภาพสู งสุด
ส�ำหรับค่าWater footprint ของประเทศไทยสูงถึงอันดับ3ของโลก เป็ นผลมา
จากการใช้น�้ำที่ขาดประสิทธิภาพโดยมีการใช้น�้ำต่ อการผลิตสินค้า 1หน่วยสูง
มากเมื่อเปรียบเทียบประเทศอื่นๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการใช้น�้ ำในการเกษตรสูง
ถึง 2,131ลูกบาศก์ เมตร/คน/ปีซึ่งเกิดจากการผลิ ตเพื่อการส่งออกเป็นส� ำคัญ
ท�ำให้มีผู้ใช้น�้ ำเสมือนในประเทศไทยเป็ นจ�ำนวนมาก นอกจากนี้ ฐานข้อมู ล
จากWater Footprint Network ได้มีการประเมินปริมาณการใช้น�้ำต่อการผลิ ต
สินค้ ามูลค่าเพิ่ มในภาคอุ ตสาหกรรมทุกๆ 1,000 เหรี ยญสหรั ฐฯ พบว่ า
ประเทศไทยมีการใช้น�้ ำต่อการผลิตสินค้ ามูลค่าเพิ่มทุ กๆ 1,000 เหรียญสหรัฐฯ
โดยเฉลี่ยอยู่ที่ 46.8ลูกบาศก์เมตรสูงกว่าค่าเฉลี่ยของโลกที่อยู่ที่ 43.0ลูกบาศก์
เมตรจัดเป็นอันดับที่ 59ของโลกที่มีการใช้น�้ำมากในภาคอุตสาหกรรม(จากการ
จัดล�ำดับ166ประเทศทั่วโลก)และจั ดเป็นอันดั บ5ของประเทศในกลุ่มอาเซี ยน
ที่มีการใช้น�้ำในภาคอุตสาหกรรมมากโดยประเทศในอาเซียนที่ใช้น�้ำมากในภาค
อุตสาหกรรมเป็นอันดับ1ได้แก่ เวียดนามรองลงมาได้แก่ สปป.ลาวฟิลิปปินส์
และพม่า มีการใช้น� ้ำต่อการผลิ ตสินค้ ามูลค่ าเพิ่ม ทุ กๆ 1,000 เหรียญสหรัฐ
โดยเฉลี่ยอยู่ที่ 1,350, 595, 295 และ 169 ลูกบาศก์เมตร ตามล�ำดับ (ตารางที่ 1)
ส่วนประเทศคู่ ค้ารายส� ำคัญของไทยและเป็นประเทศที่ให้ความส�ำคัญกั บ
Water footprint เช่นอังกฤษมีการใช้น�้ำต่อการผลิตสินค้ามูลค่าเพิ่มทุกๆ1,000
เหรียญสหรัฐ โดยเฉลี่ยอยู่ที่ 1.4 ลูกบาศก์เมตร เนเธอร์แลนด์ 2.78 ลูกบาศก์เมตร
ออสเตรเลีย3.52ลูกบาศก์เมตร เกาหลีใต้ 3.93ลูกบาศก์ เมตรและญี่ปุ่น4.17
ลูกบาศก์ เมตร (ตารางที่ 2)
in industryevery1,000U.S. dollars, it hasbeen found that inThailand
theamount ofwater used toproduceavalue-addedproduct for every
1,000U.S. dollars is averagely at 46.8 cubicmeters, which is higher
that anaverage rateof theworld that is43.0cubicmeters.Thailand is
rankedas thefifty-ninth for thenationsusinggreat amount ofwater in
industrial sector (ranked from the entire 166 nationsworldwide), and
ranked as the fifth in theASEAN group which used huge amount of
water.Thefirstnationconsumingwater themost in industry isVietnam,
Republic of Laos comes second, next goes to the Philippines and
Myanmar. The amount of water is used to produce a value-added
product for every 1,000 U.S. are at the average of 1,350, 595, 295
and 169 cubicmeters consecutively (Table 1), whileThailand’s trade
partnerand thenationwhichplaces importanceonwater footprintsuch
as England has used water in producing a value-added product for
every 1,000U.S at an average of 1.4 cubicmeters, theNetherlands
2,78cubicmeters,Australia3.52cubicmeters,SouthKorea3.93cubic
meters, and Japan 4.17 cubicmeters. (Table 2).
เอกสารอ้างอิง/References
แนวทางการประเมินWater Footprint ผลิตภัณฑ์สำ �หรับอุตสาหกรรมอาหาร
(WaterFootprintGuidelineofFoodProducts).2557.สำ�นักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรม
http://fic.nfi.or.th/waterfootprint/index.php/water-world
ตารางที่ 2 การใช้ น�้ำต่อการผลิตสินค้ามูลค่าเพิ่มในภาคอุตสาหกรรมจ�ำแนกประเทศคู่ค้า
ส�ำคัญของไทย
Table2 The amount of water is used to producea value-addedproduct of
Thailand’s tradepartner
ที่มา/Source: Water Footprint Network
Rankingof theWorld
LeastWater Used
Market
Country AverageWFof Value-addedProducts
Total
England
Netherland
Australia
Korea
Japan
World