- page 48

48 APR2016 FOOD FOCUSTHAILAND
STRONG QC & QA
การศึกษาแนวทางการปนเปื้อนฟอร์มาลินในอาหารของประเทศไทย (ระยะที่ 1)
Approachof FormalinContamination
in Food inThailand (Phase1)
ฟอร์มาลิน (Formalin) หรื อ สารละลายฟอร์มาลดีไฮด์ (Formaldehyde solution) เป็น
สารประกอบกลุ่มอัลดี ไฮด์ (-CHO) ไม่มีสี มีกลิ่ นฉุน ละลายได้ดี ในน�้ำ ฟอร์มาลิน
มีคุณสมบัติในการฆ่าเชื้ อจุลินทรีย์ โดยทั่วไปมี การน�ำสารละลายฟอร์มาลดีไฮด์ที่ระดั บ
ความเข้มข้นต่ างๆไปใช้ในหลายด้าน เช่นด้านการแพทย์ ด้านการเกษตรและด้านอุตสาหกรรม
เป็นต้น เพื่ อประโยชน์ในการท�ำความสะอาดโรงเรื อนและสถานที่ วั สดุและอุปกรณ์ นอกจากนี้
ยังมีการน� ำฟอร์มาลินไปใช้เป็นสารตั้งต้นหรือส่ วนผสมในการผลิตผลิตภั ณฑ์ในอุตสาหกรรม
บางประเภท เช่ น อุตสาหกรรมสิ่งทอ อุ ตสาหกรรมผลิตกระดาษ อุตสาหกรรมพลาสติก
อุตสาหกรรมยาและเครื่องส� ำอาง เป็นต้นในทางพิษวิทยาฟอร์มาลินเข้าสู่ร่างกายได้ทั้งทางการ-
สูดดมการสัมผัสและการรับประทานซึ่งจะท�ำให้ร่างกายเกิดอาการผิดปกติ เช่นหายใจติดขัด
เกิดผื่นแดงที่ผิวหนัง ปวดศรีษะ คลื่นไส้อาเจียน ปวดท้ องรุนแรงและมี พิษสะสมในร่างกาย
และฟอร์มาลิ นจัดเป็นสารก่อมะเร็งในคนและสั ตว์ทดลอง
ในช่ วงหลายปีที่ ผ่านมาข่าวการตรวจพบการปนเปื้อนฟอร์มาลินในอาหารทั้งในเขตกรุ งเทพ-
มหานครและต่ างจังหวัดท� ำให้ผู้บริ โภครวมทั้งผู้ เขียนเองกั งวลใจและเพิ่มความระมัดระวัง
ในการเลือกซื้ ออาหารสดมารับประทานหรือปรุ งอาหารมากขึ้น โดยกลุ่มอาหารที่ มักตรวจพบ
การปนเปื้อนของฟอร์ มาลิน ได้แก่ กลุ่มเนื้อสัตว์และอาหารทะเล เช่น กุ้ ง ปลาหมึก ปลาหมึก
กรอบ เครื่องในหมูและวัว เป็นต้น และกลุ่มผักสด เช่น เห็ด ถั่วฝักยาว และขิงหั่นฝอย เป็ นต้น
ทั้งนี้ ฟอร์มาลินเป็นสารที่ห้ามใช้ ในอาหารตามประกาศของกระทรวงสาธารณสุขฉบับที่ 151
(พ.ศ. 2536) (ภาคผนวก ก) จึงท�ำให้ หลายท่านสงสัยว่าฟอร์มาลินมีจ�ำหน่ายที่ ไหน อย่างไร
และมีการควบคุมหรือไม่ อย่างไรท�ำไมมี ผู้น� ำฟอร์มาลิ นไปใช้ในอาหารได้
ในปี พ.ศ. 2557 ผู้ เขียนและคณะได้ ท�ำวิจัยโครงการ “การศึกษาแนวทางการปนเปื้อน
ฟอร์มาลินในอาหารของประเทศไทย (ระยะที่ 1)”โดยความร่วมมือและการสนับสนุนงบประมาณ
จากส�ำนั กงานคณะกรรมการอาหารและยากระทรวงสาธารณสุข เพื่อศึกษาและรวบรวมข้อมูล
กฎหมายที่เกี่ ยวข้องกับการควบคุมดู แลการผลิต การน�ำเข้ า การส่งออกฟอร์มาลิ น หรือการมี
ฟอร์มาลินไว้ในครอบครอง และเพื่อวิเคราะห์และหาแนวทางการปนเปื้อนฟอร์ มาลินในอาหาร
อาจารย์จิราภรณ์ สิริสัณห์
JirapornSirison
Faculty ofAgro-Industry
KingMongkut’s Institute of Technology Ladkrabang
jsirison@yahoo.com,jsirison@gmail.com
ผศ.ดร.วริพัสย์ อารีกุล
Asst.Prof.VaripatAreekul, Ph.D.
Faculty ofAgro-Industry
KingMongkut’s Institute of Technology Ladkrabang
kavaripa@kmitl.ac.th
Formalin, or formaldehyde solution, is an aldehyde
compound (-CHO) which is colourless, pungent, and
water soluble. The substance is attributed to killing
microbes, and is widely used at different concentrations for
cleaning purposes in many industries, such as healthcare,
agriculture, and industry, etc. The formaldehyde solution is
also a base ingredient for various products such as textile,
paper,plastic,medicinesandcosmetics. In termsof toxicology,
formalin intake can be done through inhalation, physical
contact, and consumption, and could causes illnesses such
as shortness of breath, rash, headache, nausea, severe
abdominal pain and internal toxic accumulation. Formalin is
also classified as a carcinogen in humans and experimental
animals.
Over thepast years, newsabout thedetectionof formalin
contamination in food are reported in Bangkok and other
provinces, which raised concerns for many consumers, as
well as the author, to be more careful when choosing fresh
products for cooking. Regularly, contamination is detected in
food suchasmeat and seafood like shrimp, squid, cuttlefish,
chitterlings, as well as vegetables like mushrooms, lentils,
andslicedginger.According to theNotificationof theMinistry
of Public Health No. 151 (2536 B.E.) (Annex A), formalin is
forbidden in foodproducts, and thenewsabout thedetection
ofsuchsubstancecontaminationhavemademanyquestioned
whereandhow formalin issold, andwhether thesubstance is
being controlledwhen it appeared in food products.
In 2014, the author and a team of researchers have
conducteda researchproject “FormalinContamination inFood
inThailandStudy (Phase1)”,with thecooperationandfinancial
support from Food and DrugAdministration (FDA), Ministry
of Public Health. The research aims to study and collect