- page 47

STRATEGIC R & D
47
AUG 2016 FOOD FOCUSTHAILAND
orKantawanandchicory roots,while theoligosaccharidesaremostly
produced by enzymatic reactions except lactulose (Wichienchot and
Chinachoti, 2011).
Probiotic
Probiotic refers to live microbes used in food, and they have effect
on health onlywhen consumers have administered themat sufficient
amount. In order to add any probiotics in food for sale in Thailand,
ส่วนใหญ่ผลิ ตขึ้นด้วยวิธี ทางเอนไซม์ ยกเว้ นแลกทูโลส (Wichienchot and
Chinachoti, 2011)
โพรไบโอติก
โพรไบโอติกหมายถึง จุลินทรีย์ที่มีชีวิตซึ่งใช้ในอาหารและจะเกิดผลต่อสุขภาพ
ก็ต่อเมื่อผู้บริโภคได้รับในปริมาณที่เพียงพอ ส�ำหรั บอาหารที่มีการเติมโพรไบโอติก
เพื่อจ�ำหน่ายในประเทศไทยต้องได้รับอนุญาตจากส�ำนักงานคณะกรรมการ
อาหารและยาของไทยก่อนและมีปริมาณจุลินทรีย์โพรไบโอติกที่มี ชีวิตคงเหลื อ
อยู่ไม่น้อยกว่า 106CFUต่อกรั มอาหาร (ประกาศกระทรวงสาธารณสุขฉบับที่
346พ.ศ.2555) เกณฑ์หรือคุณสมบัติของโพรไบโอติกที่จะน�ำมาใช้ คือสามารถ
ใช้พรีไบโอติกเพื่ อการเจริ ญเติบโตได้ รักษาสมดุ ลของจุลินทรี ย์ภายในล�ำไส้
ทนต่อสภาวะที่เป็นกรดในกระเพาะอาหาร และทนต่อเกลือน�้ำดี ในล�ำไส้เล็ก
โพรไบโอติกส่วนใหญ่เป็ นแบคทีเรี ยกลุ่ม Lactobacilli และ Bifidobacteria
สายพันธุ์ โพรไบโอติกที่น�ำมาใช้ในมนุษย์ เช่น Lb.acidophilus,Lb.plantarum,
Lb. casei, B. bifidum, B. longum และ B. infantis เป็นต้น ตามประกาศ
กระทรวงสาธารณสุขของไทยฉบับที่ 339พ.ศ.2554ก�ำหนดสายพั นธุ์จุลินทรีย์
โพรไบโอติกที่อนุญาตใช้ในอาหารทั้งสิ้ น 23 สายพันธุ์ ส�ำหรับสายพันธุ์โพรไบโอติก
ที่นิยมน�ำไปใช้ในสัตว์ เช่น Bacillus subtilis, Enterococcus faecalis และ
Saccharomyces cerevisiae เป็นต้น ผลิ ตภัณฑ์ที่มี ส่วนผสมของพรีไบโอติก
และโพรไบโอติกจะเรียกว่าซินไบโอติก (Synbiotic)
มูลค่าทางการตลาดของพรีไบโอติกและโพรไบโอติก
แม้ว่าพรีไบโอติกที่มีจ�ำหน่ายทางการค้ามีประมาณ 10 ชนิด แต่พรี ไบโอติกที่
ได้รับความนิ ยมใช้ในผลิตภัณฑ์อาหารและผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ได้แก่ อินนูลิน
(Inulin) กาแลคโตโอลิโกแซคคาไรด์ (Galactooligosaccharide; GOS)
โอลิโกฟรุกโตส (Oligofructose)และฟรุกโตโอลิโกแซคคาไรด์ (Fructooligosac-
charide; FOS)
ผลส�ำรวจของ Euromonitor (2012) พบว่า มูลค่าทางการตลาดของอาหาร
และเครื่องดื่มเพื่ อสุขภาพที่เติมพรีไบโอติกมีแนวโน้มเพิ่ มสูงขึ้นด้วยอัตราเติบโต
เฉลี่ยร้อยละ 6-7 ต่อปี และคาดการณ์ว่าในปี 2560 มูลค่าทางการตลาดอาจ
สูงถึง 35 ล้านล้ านบาท (วิศรุต, 2557) ในปี 2556 สารพรี ไบโอติ กที่ถูกใช้
มากที่สุดในตลาดโลกคื อ อินนูลิ น โดยมีการใช้ มากถึงร้อยละ 42.63 ของ
ปริมาณพรีไบโอติกที่ ใช้ทั่วโลก พรีไบโอติกชนิดที่มีปริมาณการใช้รองลงมา คือ
กาแลคโตโอลิโกแซคคาไรด์ คิดเป็นร้อยละ16ตลาดยุโรปเป็นตลาดพรีไบโอติก
ที่ใหญ่ที่ สุดในโลกโดยมี การจ�ำหน่ายร้อยละ39ขณะที่ ตลาดพรีไบโอติกในเอเชีย
มีการเติบโตอย่างรวดเร็ว โดยคาดว่าCAGRจะเพิ่มขึ้นร้อยละ9.65 ในปี 2563
สอดคล้องตามปริมาณของผู้บริ โภคที่ หันมาดู แลสุขภาพมากขึ้ น นอกจากนี้
พรีไบโอติกยังมีการจ� ำหน่ายทั่ วโลก (Grandviewresearch, 2015)
มูลค่ าทางการตลาดของโพรไบโอติกทั่วโลกในปี 2556 มีมู ลค่า 1,128.19
พันล้ านบาท มีการน� ำโพรไบโอติกไปใช้ในผลิตภั ณฑ์ต่ างๆ ได้แก่ อาหารเพื่อ
สุขภาพและเครื่องดื่ ม ผลิตภัณฑ์ เสริมอาหาร และอาหารสัตว์ โดยใช้ใน
ผลิตภั ณฑ์อาหารเพื่ อสุขภาพและเครื่ องดื่มคิ ดเป็นร้อยละ80ของรายได้รวมใน
ปี 2556การเติบโตอยู่ ในอาหารกลุ่มผลิตภั ณฑ์นม เนื้ อหมัก เบเกอรี่ ไขมันและ
น�้ำมันอาหารเช้าซีเรียล เครื่องดื่ม เนื้อปลาและไข่ และผลิตภัณฑ์จากถั่วเหลือง
ที่คาดว่าจะได้รับประโยชน์จากการเติบโตของตลาด ความต้ องการผลิตภัณฑ์
เสริมอาหารคาดว่าจะมีการเจริ ญเติบโตเร็วที่สุดจากปี 2557-2563 (Grand-
รูปที่ 1 คุณสมบัติของพรี ไบโอติก
ที่มา: สันทัด (2553)
Figure1 Criteria for prebiotic properties
Source: Wichienchot (2010)