JULY 2015
48
example,sweet flavorsuchasvanillaandstrawberry
maybeadded in low-sugar food fordiabeticpatients.
3.Useof flavoringagents to increaseperception
in low-sodium food.Theglobal sodiumsalt reduction
policy affects flavor and consumer acceptance
of food product since sodium salt help to cover
bitterness and increase food preference. Even
though the gradual salt reduction strategy iswidely
accepted.However, it isnotpractical. Itwillbedifficult
for people toaccept the flavor of low-sodium food
(10)
especially inelderswhohavehigh threshold forsalty
taste.
Alternatively,addingsalty flavoringagents
such asmeat or soy sauce/fish sauce flavoring
agentsmaybeagoodstrategy to improve flavor
in low-sodium food for elders.
Safety Issues for Flavoring Agents:
In
public view, natural flavoring agents seem to be
mostsafesince theyare fromplantoranimal source.
However, compared to thesyntheticone thenatural
ones actually have higher chance of contamination
andmoredifficult tocontrolqualitydue tovariationof
rawmaterials.Fornatural-identicalorsynthetic types,
themanufacturingprocessandsafetymaybebetter
controlled. All flavoring agents use in Thailand are
controlledby theannouncementofMinistryofHealth
No.223, the year 2001
(11)
, which require labeling of
theirnameandamountuse.The listof flavoringagent
with “no safety concern” appears on the document
of JECFA
(12)
. And the collection of flavoring agent
which is “Generally Recognized as Safe”, appear
on “GRAS” document of FEMA
(13)
. The anticipated
averageusualuse levelsand theanticipatedaverage
maximumuse levelsofeach flavoringagentarealso
available inGRAS
(13)
.Furthermore, inannouncement
of Codex and JECFA the Acceptable Daily Intake
(ADI) of certain flavoring agents are specified e.g.
“menthol 0-4 mg/kg bw”
(14)
, which means the total
amount of menthol intake for thewhole day should
notexceed4milligramper1kilogramofbodyweight.
For food products of elderly, use of flavoring
agentshouldbeasminimalaspossiblewithconcern
of bothconsumer acceptanceandsafety. It isworth
noting that theavailablesafety information is limited
to each flavoring agent and the recommended
amount foruse isbasedon toxicitystudies inhealthy
individuals.Therefore, therearenosafetywarranties
for the finalproduct.Sinceelderly’sbodyusuallyhave
decreased function in detoxification, clinical safety
test of final product may be required
Conclusion:
Proper use of flavoring agents with
safety consideration may increase appetite and
promote good nutrition inelderly.
3.การใช้
วั
ตถุ
แต่
งกลิ่
นรสมาช่
วยเพิ่
มการยอมรั
บในอาหารโซเดี
ยมต�่
ำนโยบายลดปริ
มาณโซเดี
ยมทั่
วโลก
เพื่
อป้
องกั
นโรคความดั
นโลหิ
ตสู
งและโรคไตค่
อนข้
างส่
งผลกระทบต่
อกลิ่
น-รสของผลิ
ตภั
ณฑ์
อาหารและ
การยอมรั
บของผู
้
บริ
โภค เพราะโซเดี
ยมเป็
นตั
วส�
ำคั
ญที่
ช่
วยบดบั
งความขมท�
ำให้
ผู
้
บริ
โภคชอบอาหารนั้
นๆ
มากขึ้
นซึ่
งแม้
ว่
าเทคนิ
คการลดปริ
มาณโซเดี
ยมลงที
ละน้
อย (Gradual reduction)จะเป็
นที่
ยอมรั
บแต่
ในทาง
ปฏิ
บั
ติ
ต้
องใช้
เวลานานกว่
าจะท�
ำให้
คนยอมรั
บได้
(10)
ที่
ส�
ำคั
ญคื
อ ผู้
สู
งอายุ
มี
Threshold ที่
สู
งอยู่
แล้
ว ยากที่
จะปรั
บลดลงมาให้
ยอมรั
บอาหารโซเดี
ยมต�่
ำได้
ดั
งนั้
น
การใช้
วั
ตถุ
แต่
งกลิ่
นรสที่
ให้
ความรู
้
สึ
กเค็
ม เช่
น
กลิ่
นเนื้
อสั
ตว์
หรื
อกลิ่
นซี
อิ๊
วน�้
ำปลาน่
าจะเป็
นแนวทางส�
ำคั
ญในการพั
ฒนากลิ่
น-รสในอาหารส�
ำหรั
บ
ผู้
สู
งอายุ
ซึ่
งต้
องการลดปริ
มาณโซเดี
ยม
ประเด็
นความปลอดภั
ยของวั
ตถุ
แต่
งกลิ่
นรส:
วั
ตถุ
แต่
งกลิ่
นรสธรรมชาติ
แม้
จะดู
เหมื
อนว่
าน่
าจะ
ปลอดภั
ยที่
สุ
ดเพราะได้
จากพื
ชหรื
อสั
ตว์
ที่
เราใช้
บริ
โภคปกติ
อยู
่
แล้
วแต่
ก็
มี
โอกาสได้
รั
บสารปนเปื
้
อนมากที่
สุ
ด
เช่
นกั
น และการควบคุ
มคุ
ณภาพท�
ำได้
ยากเนื่
องจากคุ
ณสมบั
ติ
อาจเปลี่
ยนแปลงตามวั
ตถุ
ดิ
บที่
น�
ำมาใช้
สกั
ด
ซึ่
งข้
อจ�
ำกั
ดนี้
จะไม่
พบในวั
ตถุ
แต่
งกลิ่
นรสสั
งเคราะห์
และวั
ตถุ
แต่
งกลิ่
นเลี
ยนธรรมชาติ
ที
่
เกิ
ดจากการสั
งเคราะห์
ขึ้
นเลี
ยนแบบสารในธรรมชาติ
เพราะมั
กต้
องผ่
านกระบวนการตรวจสอบคุ
ณภาพและความปลอดภั
ยอย่
าง
รั
ดกุ
มจึ
งจะได้
รั
บอนุ
ญาตให้
เผยแพร่
อย่
างถู
กกฎหมายได้
วั
ตถุ
แต่
งกลิ่
นรสถู
กควบคุ
มตามประกาศ
กระทรวงสาธารณสุ
ข (ฉบั
บที่
223) พ.ศ.2544
(11)
ว่
าต้
องมี
การแสดงฉลากระบุ
ปริ
มาณที่
ใช้
ซึ่
งวั
ตถุ
แต่
งกลิ่
นรส
ที่
จะน�
ำมาใช้
ได้
จะต้
องผ่
านการประเมิ
นความปลอดภั
ยและมี
คุ
ณภาพตามข้
อก�
ำหนดของ JECFA
(12)
ซึ่
งเป็
นคณะผู
้
เชี่
ยวชาญด้
านวั
ตถุ
เจื
อปนอาหารขององค์
การอาหารและเกษตรแห่
งสหประชาชาติ
และองค์
การ-
อนามั
ยโลก หรื
อมี
รายชื่
อปรากฏอยู
่
ในบั
ญชี
ของ FEMA ซึ่
งเป็
นองค์
กรสากลที่
เกี่
ยวข้
องกั
บอุ
ตสาหกรรม
การผลิ
ตสารให้
กลิ่
นรสโดยปรากฏในเอกสารGRASซึ่
งรวบรวมรายชื่
อวั
ตถุ
แต่
งกลิ่
นที่
ปลอดภั
ย (Generally
Recognized as Safe) ในเอกสารดั
งกล่
าวจะมี
การระบุ
ปริ
มาณเฉลี่
ยและปริ
มาณสู
งสุ
ดที่
แนะน�
ำให้
ใช้
ใน
อาหาร (AnticipatedAverageUsual UseLevelsและAnticipatedAverageMaximumUseLevels)
(13)
นอกจากนี้
ประกาศของCodexและJECFAจะมี
การก�
ำหนดปริ
มาณสู
งสุ
ดที่
ปลอดภั
ยส�
ำหรั
บการรั
บประทาน
ต่
อวั
น (Acceptable Daily Intake; ADI) ส�
ำหรั
บวั
ตถุ
แต่
งกลิ่
นรสบางชนิ
ด เช่
น menthol 0-4 mg/kg bw
หมายถึ
ง อาหารที่
รั
บประทานตลอดทั้
งวั
นว่
าจะต้
องมี
สารเมนทอลรวมกั
นไม่
เกิ
น 4 มิ
ลลิ
กรั
มต่
อน�้
ำหนั
กตั
ว
1กิ
โลกรั
ม
(14)
ส�
ำหรั
บการใช้
วั
ตถุ
แต่
งกลิ่
นรสในผลิ
ตภั
ณฑ์
อาหารส�
ำหรั
บผู
้
สู
งอายุ
หลั
กการคื
อ ใช้
ปริ
มาณน้
อยที่
สุ
ด
ที
่
ผู
้
บริ
โภคยอมรั
บและปลอดภั
ย ควรตระหนั
กว่
าส่
วนใหญ่
ข้
อมู
ลด้
านความปลอดภั
ยจะมี
เฉพาะวั
ตถุ
แต่
งกลิ่
นรสแต่
ละตั
ว และเป็
นค่
าเฉลี่
ยส�
ำหรั
บคนส่
วนใหญ่
ซึ่
งไม่
ได้
รั
บประกั
นว่
าเมื่
อน�
ำมาใส่
ในผลิ
ตภั
ณฑ์
แล้
ว วั
ตถุ
แต่
งกลิ่
นรสในผลิ
ตภั
ณฑ์
นั้
นจะปลอดภั
ย 100% เพราะสิ่
งใดก็
ตามเมื่
อเข้
าสู
่
ร่
างกายแล้
วจะเกิ
ด
ผลดี
หรื
อผลเสี
ยก็
ย่
อมขึ้
นกั
บร่
างกายของแต่
ละบุ
คคล ซึ่
งร่
างกายของผู
้
สู
งอายุ
อาจมี
ระบบก�
ำจั
ดสารพิ
ษที่
ด้
อยลงเมื่
อเที
ยบกั
บคนหนุ่
มสาว ดั
งนั้
น เมื่
อน�
ำวั
ตถุ
แต่
งกลิ่
นรสมาใช้
ในการพั
ฒนาผลิ
ตภั
ณฑ์
ใหม่
ๆ ส�
ำหรั
บ
ผู
้
สู
งอายุ
จึ
งควรมี
การทดสอบทางพิ
ษวิ
ทยาของผลิ
ตภั
ณฑ์
นั้
นๆในสั
ตว์
ทดลองและควรมี
การทดสอบทางคลิ
นิ
ก
ในผู้
สู
งอายุ
เพื่
อให้
แน่
ใจว่
ายอมรั
บและปลอดภั
ยก่
อนน�
ำไปใช้
จริ
ง
สรุ
ป
การใช้
วั
ตถุ
แต่
งกลิ่
นรสที่
เหมาะสมและปลอดภั
ยในผลิ
ตภั
ณฑ์
นอกจากจะช่
วยกระตุ
้
นความอยาก
อาหารให้
ผู
้
สู
งอายุ
แล้
วก็
อาจมี
ส่
วนส�
ำคั
ญในการส่
งเสริ
มโภชนาการและป้
องกั
นโรคไม่
ติ
ดต่
อเรื้
อรั
งในผู
้
สู
งอายุ
ก็
เป็
นได้
เอกสารอ้
างอิ
ง/References
1.
2. SchiffmanSS. Perceptionof tasteand smell inelderlypersons.
Crit Rev FoodSci Nutr.
1993; 33: 17–26.
3. YoshinakaM1, YoshinakaMF, IkebeK, Shimanuki Y, Nokubi T. Factorsassociatedwith tastedissatisfaction in theelderly.
JOral Rehabil.
2007; 34(7):
497-502.
4. Aliani M, UdenigweCC, GirgihAT, Pownall TL, Bugera JL, EskinMN. AromaandTastePerceptionswithAlzheimer DiseaseandStroke.
Crit Rev FoodSci Nutr.
53: 760–769 (2013)
5. MurphyC1. Thechemical senses andnutrition inolder adults.
JNutr Elder.
2008; 27(3-4): 247-65.
6. RollsBJ. Dochemosensory changes influence food intake in theelderly?
Physiol Behav.
1999Apr; 66(2): 193-7.
7. YamamotoTandUeji K. Brainmechanisms of flavor learning.
Frontiers inSystemsNeuroscience
. 2011; 5 (76): 1-7
8. MatheyMAM, SiebelinkE,GraafCD, andStaverenWAV. FlavorEnhancement of Food ImprovesDietary IntakeandNutritional Statusof ElderlyNursing
HomeResidents.
Journal of Gerontology.
2001; 56A(4):M200–M205
9. SchiffmanSS, Sattely-Miller EA, Taylor EL, GrahamBG, LandermanLR, Zervakis J, CampagnaLK, CohenHJ, Blackwell S, Garst JL. Combinationof
flavor enhancement andchemosensory education improves nutritional status inolder cancer patients.
JNutr HealthAging.
2007; 11(5): 439-54.
10. LiemDG, Miremadi FandKeast RSJ. ReducingSodium inFoods: TheEffect onFlavor.
Nutrients
2011, 3, 694-711
11. สำ
�นั
กงานคณะกรรมการอาหารและยา.แนวทางการใช้
วั
ตถุ
เจื
อปนอาหารและกฎหมายที่
เกี่
ยวข้
อง. newsser.fda.moph.go.th/food/file/.../1.Rule_of_use_FoodAdd54.pdf
12.
13.
14.